ارمنستان با نام رسمی جمهوری ارمنستان کشوری کوهستانی و پر باران، محصور در خشکی در قفقاز جنوبی، غرب آسیا است. مساحت این کشور در حدود ۳۰ هزار کیلومتر مربع و جمعیتی در حدود بیش از ۳ میلیون نفر را در خود جای داده است.
ارمنستان دارای بیش از ۳۵۰۰ گونه گیاهی است که حدود ۱۰ درصد از این گونه ها شامل گیاهان دارویی می شوند. گونه هایی مانند زرشک، زالزالک، ‌درخت عرعر، گل رز و علف چای از گونه هایی هستند که در آماده سازی داروهای سنتی مورد استفاده قرار می گیرند. حدود ۱۵۰ گونه از گیاهان، به طور عمده گونه های آویشن و برنجاسف برای تولید اسانس ها شناخته شده اند. گیاهان دارویی و معطر به طور کلی از بین گیاهان خودرو (وحشی) جمع آوری شده که بطور عمده از زیستگاه های کوهستانی جمع آوری می شوند.
طب سنتی به مدت طولانی است که در ارمنستان برای مراقبت های بهداشتی استفاده می شود. بکارگیری این طب در مناطق روستایی که در آن امکانات بهداشتی و درمانی مدرن همیشه در دسترس نیست رایج است.
قبل از استقلال ارمنستان، سیستم مراقبت های بهداشتی این کشور برگرفته از مدل سماشکو (Semashko) از اتحادیه جماهیر شوروی بود. اما پس از استقلال، طی سال های ۱۹۹۲-۱۹۹۳ ارمنستان شروع به اصلاحات مراقبت های بهداشتی کرد.
در ارمنستان برای حفاظت از تنوع زیستی گونه های مفید و باارزش گیاهان دارویی و معطر پتانسیل بالقوه ای وجود دارد. با این حال، تحقیقات در مورد گیاهان دارویی و معطر در ارمنستان محدود و بسیاری از اطلاعات مربوط به پروژه ها در دسترس نیست. آزمایشگاه های گولبنکیان (Gulbenkian) و DQCL که در زمینه تکنولوژی دارویی و تحقیقات گیاهان دارویی مشغول هستند در سال ۱۹۹۸ تاسیس شدند. این دو آزمایشگاه در همکاری با یک موسسه سوئدی و موسسه ای در مونیخ به تجزیه و تحلیل مواد موثره گیاهان دارویی پرداخته اند.
ارمنستان دارای یک سنت طولانی مدت در استفاده از تنوع زیستی گیاهی برای اهداف اقتصادی بوده است. حدود ۵۲ گونه از گیاهان دارویی که توسط مردم بومی برداشت می شود در این کشور ثبت شده است.
تعدادی از گونه های مهم گیاهان دارویی و معطر به دلیل از بین رفتن زیستگاه شان، بهره برداری بیش از اندازه، آلودگی ها و تغییرات آب و هوایی از بین رفته اند. تلاش هایی اندک به منظور بهبود کشت، حفاظت و نگهداری، ارزیابی علمی برای کیفیت محصولات، اثربخشی و ایمنی از داروهای مشتق شده از گیاهان دارویی و معطر، و داد و ستد و تولید داروهای گیاهی انجام شده است.

معرفی کشور
ارمنستان با نام رسمی جمهوری ارمنستان کشوری کوهستانی و پر باران، محصور در خشکی در قفقاز جنوبی، غرب آسیا است. مساحت این کشور در حدود ۳۰ هزار کیلومتر مربع و جمعیتی در حدود بیش از ۳ میلیون نفر را در خود جای داده است.
این کشور دارای دریاچه های بسیاری می باشد. بزرگترین دریاچه این کشور دریاچه سوان است که در حدود ۵ درصد از این کشور را تحت پوشش خود قرار داده است. جنگل های این کشور حدود ۷/۱ مساحت این کشور را شامل می شود که عمدتا در شمال و جنوب این کشور واقع شده است. فعالیت های جنگلداری تجاری در ارمنستان محدود است اما با این حال جمع آوری و برداشت میوه جات، علوفه و گیاهان دارویی و معطر از جنگل ها معمول است.

منابع گیاهی دارویی و معطر
گونه های گیاهی فراوانی در قفقاز جنوبی یافت می شود که به طور معمول در بازارهای اروپا، آمریکا و دیگر بازارهای جهانی مورد استفاده قرار می گیرند. ارمنستان دارای بیش از ۳۵۰۰ گونه گیاهی است که حدود ۱۰ درصد از این گونه ها شامل گیاهان دارویی می شوند. گونه هایی مانند زرشک، زالزالک، ‌درخت عرعر، گل رز و علف چای از گونه هایی هستند که در آماده سازی داروهای سنتی مورد استفاده قرار می گیرند. حدود ۱۵۰ گونه از گیاهان، به طور عمده گونه های آویشن و برنجاسف برای تولید اسانس ها شناخته شده اند. گیاهان دارویی و معطر به طور کلی از بین گیاهان خودرو (وحشی) جمع آوری شده که بطور عمده از زیستگاه های کوهستانی جمع آوری می شوند.

سیستم‌های طب سنتی
طب سنتی به مدت طولانی است که در ارمنستان برای مراقبت های بهداشتی استفاده می شود. بکارگیری این طب در مناطق روستایی که در آن امکانات بهداشتی و درمانی مدرن همیشه در دسترس نیست رایج است.

اقدامات دولت در توسعه طب سنتی
قبل از استقلال ارمنستان، سیستم مراقبت های بهداشتی این کشور برگرفته از مدل سماشکو (Semashko) از اتحادیه جماهیر شوروی بود. اما پس از استقلال، طی سال های ۱۹۹۲-۱۹۹۳ ارمنستان شروع به اصلاحات مراقبت های بهداشتی کرد. در طی سال های ۱۹۹۳-۱۹۹۸ اصلاحاتی برای سیستم مراقبت های بهداشتی از نظر ساختاری، مدیریتی و مالی در این کشور صورت گرفت. با این حال این تلاش ها تا حدی با موفقیت همراه بود. در این کشور حداقل ۱۳۰ داروی گیاهی و ۶۰ مکمل غذایی ثبت نام شده است.

فعالیت‌های تحقیق و توسعه
در ارمنستان برای حفاظت از تنوع زیستی گونه های مفید و باارزش گیاهان دارویی و معطر پتانسیل بالقوه ای وجود دارد. با این حال، تحقیقات در مورد گیاهان دارویی و معطر در ارمنستان محدود و بسیاری از اطلاعات مربوط به پروژه ها در دسترس نیست. تعدادی از قوانین حفاظت از تنوع زیستی در خارج از مناطق حفاظت شده قبل از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی تنظیم شده است. سه مقررات خرید و فروش با صدور مجوز شکار و ماهیگیری و ارزیابی زیست محیطی فعالیت های کسب و کار جدید و صدور مجوز برای جمع آوری و نگهداری از گیاهان دارویی وحشی توسط وزارت حفاظت از طبیعت (MNP) اجرا می شود. آکادمی ملی علوم ارمنستان بر روی گونه های دارویی موجود در ارمنستان فعالیت می کند. موسسه فرهنگی گیاهشناسی بر روی روش های کاشت بعضی از گونه های گیاهی دارویی و خوراکی مانند سریش، غازیاقی (پاغازه)، سنبل الطیب و … فعالیت می کند.
آزمایشگاه های گولبنکیان (Gulbenkian) و DQCL که در زمینه تکنولوژی دارویی و تحقیقات گیاهان دارویی مشغول هستند در سال ۱۹۹۸ تاسیس شدند. این دو آزمایشگاه در همکاری با یک موسسه سوئدی و موسسه ای در مونیخ به تجزیه و تحلیل مواد موثره گیاهان دارویی پرداخته اند.

تجارت و بازاریابی
ارمنستان دارای یک سنت طولانی مدت در استفاده از تنوع زیستی گیاهی برای اهداف اقتصادی بوده است. حدود ۵۲ گونه از گیاهان دارویی که توسط مردم بومی برداشت می شود در این کشور ثبت شده است. در دوران اتحاد جماهیر شوروی گیاهانی مانند شوید، گشنیز و گیاهان دیگر به صورت تجاری کشت می شدند و به اتحاد جماهیر شوروی صادر می شد. بسیاری از این تولیدات به تقاضای بازارهای چای و مکمل های غذایی تولید می شوند.

مشکلات و محدودیت‌ها
تعدادی از گونه های مهم گیاهان دارویی و معطر به دلیل از بین رفتن زیستگاه شان، بهره برداری بیش از اندازه، آلودگی ها و تغییرات آب و هوایی از بین رفته اند. تلاش هایی اندک به منظور بهبود کشت، حفاظت و نگهداری، ارزیابی علمی برای کیفیت محصولات، اثربخشی و ایمنی از داروهای مشتق شده از گیاهان دارویی و معطر، و داد و ستد و تولید داروهای گیاهی انجام شده است.