تجهیزات کلیدی آزمایشگاهی در توسعه داروهای گیاهی؛ زیرساختی حیاتی برای نوآوری و کیفیت

مقدمه:

در مسیر تبدیل ایده به محصول در صنعت داروهای گیاهی، وجود آزمایشگاه‌های تخصصی و تجهیزات پیشرفته، نقشی اساسی ایفا می‌کند. این تجهیزات امکان بررسی کیفیت مواد اولیه، طراحی فرمولاسیون، کنترل کیفی محصول و تولید در مقیاس نیمه‌صنعتی را فراهم می‌کنند. در این مقاله با مهم‌ترین تجهیزات آزمایشگاهی موردنیاز برای توسعه محصولات گیاهی آشنا می‌شویم.

تجهیزات کلیدی آزمایشگاهی در صنعت گیاهان دارویی

1. تجهیزات استخراج عصاره:

این دستگاه‌ها برای استخراج مواد مؤثره از گیاهان دارویی استفاده می‌شوند:

• سوکسله (Soxhlet): روش سنتی استخراج حلالی.

• دستگاه اولتراسونیک (Ultrasonic Extractor): افزایش راندمان استخراج با امواج صوتی.

• استخراج فوق بحرانی (Supercritical Fluid Extraction - SFE): استخراج با CO₂ برای حفظ ترکیبات حساس.
  

2. تجهیزات آنالیز ترکیبات:

این ابزارها برای تعیین خلوص و ترکیب شیمیایی عصاره‌ها به کار می‌روند:

• HPLC: جداسازی ترکیبات فعال.

• GC-MS: شناسایی ترکیبات فرار.

• UV-Vis: اندازه‌گیری جذب نوری.

• FTIR: شناسایی گروه‌های عاملی مواد.
  

3. تجهیزات میکروبیولوژی:

برای بررسی آلودگی میکروبی و ایمنی محصول:

• هود لامینار

• اتوکلاو

• انکوباتور

• محیط‌ کشت
  

4. تجهیزات فرمولاسیون و ساخت محصول:

برای توسعه شکل دارویی پایدار و قابل استفاده:

• هموژنایزر (Homogenizer)

• میکسر آزمایشگاهی

• دستگاه خشک‌کن (Vacuum Dryer)

• کپسول‌ساز و قرص‌ساز رومیزی

5. تجهیزات کنترل کیفیت فیزیکی:

• pH متر

• ویسکوزیمتر (Viscometer)

• اندازه‌گیر ذرات (Particle Size Analyzer)
  

نقش این تجهیزات در فرآیند توسعه محصول

دسترسی به تجهیزات پیشرفته، باعث افزایش دقت، کاهش ریسک، و تسریع در فرآیند توسعه محصول می‌شود. همچنین داده‌های آزمایشگاهی قابل استناد، نقش مهمی در مستندسازی برای دریافت مجوزهای قانونی از مراجع مانند سازمان غذا و دارو دارند.
شتاب‌دهنده پدیده گیاه با فراهم‌سازی آزمایشگاه‌های تخصصی و مشاوره فنی، به استارتاپ‌های حوزه گیاهان دارویی کمک می‌کند تا مسیر تحقیق تا تولید را سریع‌تر و علمی‌تر طی کنند.