نگهداری بهره‌ور فراگیر (TPM) در داروسازی؛ راهی به سوی تولید پایدار و هوشمند

در صنعت داروسازی، پایداری و کیفیت تولید اهمیت حیاتی دارد. کوچک‌ترین توقف در خط تولید می‌تواند منجر به تأخیر در عرضه دارو، افزایش هزینه‌ها و کاهش اعتماد بازار شود. یکی از رویکردهای مؤثر برای پیشگیری از این مشکلات، نگهداری بهره‌ور فراگیر (Total Productive Maintenance - TPM) است؛ سیستمی که با هدف افزایش بهره‌وری تجهیزات، کاهش خرابی‌ها و ارتقای مشارکت کارکنان طراحی شده است.

مفهوم نگهداری بهره‌ور فراگیر (TPM)

TPM یک رویکرد مدیریتی و فنی است که تمرکز آن بر پیشگیری از خرابی، کاهش توقفات غیرضروری و افزایش عمر تجهیزات است. در این سیستم، نگهداری تجهیزات فقط وظیفه بخش فنی نیست؛ بلکه تمام کارکنان، از اپراتورها تا مدیران ارشد، در حفظ سلامت دستگاه‌ها و فرآیند تولید نقش دارند.

در واقع TPM تلفیقی از نگهداری پیشگیرانه، مشارکت کارکنان، بهبود مستمر و فرهنگ سازمانی است که هدف آن رسیدن به تولید بدون توقف و بدون خطا است.

نقش TPM در صنعت داروسازی

در داروسازی، هر مرحله از تولید نیازمند دقت، ایمنی و ثبات عملکرد است. تجهیزات حساس مانند میکسرها، خشک‌کن‌ها و خطوط پرکن دارویی باید در شرایط ایده‌آل کار کنند. اجرای TPM در این صنعت باعث می‌شود:

• زمان توقف تولید به حداقل برسد

• خرابی ناگهانی تجهیزات کاهش یابد

• کیفیت محصول نهایی افزایش پیدا کند

• هزینه‌های تعمیرات اضطراری کمتر شود

• کارکنان احساس مالکیت بیشتری نسبت به تجهیزات پیدا کنند

به این ترتیب، TPM نه‌تنها بهره‌وری تولید را افزایش می‌دهد، بلکه باعث پایداری فرآیند، رضایت کارکنان و بهبود مستمر کیفیت دارو می‌شود.

مراحل اجرای TPM در داروسازی

اجرای مؤثر TPM نیازمند یک برنامه منسجم و تدریجی است که معمولاً شامل مراحل زیر می‌شود:

1. آموزش و فرهنگ‌سازی: ایجاد آگاهی در بین کارکنان درباره اهمیت نگهداری پیشگیرانه.

2. تشکیل تیم‌های چندوظیفه‌ای: همکاری بین بخش‌های تولید، فنی و کنترل کیفیت.

3. پایش مستمر تجهیزات: ثبت داده‌های عملکردی و تحلیل آن‌ها برای پیش‌بینی خرابی‌ها.

4. بهبود مستمر (Kaizen): شناسایی و رفع عوامل ریشه‌ای خرابی‌ها.

5. استانداردسازی فرآیند نگهداری: ایجاد دستورالعمل‌های مشخص برای سرویس‌های دوره‌ای.

مزایای TPM در شرکت‌های داروسازی

اجرای صحیح TPM مزایای گسترده‌ای برای سازمان‌های دارویی به همراه دارد، از جمله:

• افزایش بهره‌وری کلی تجهیزات (OEE)

• کاهش ضایعات تولید

• بهبود کیفیت دارو و تطابق با الزامات GMP

• صرفه‌جویی در هزینه‌های عملیاتی

• ارتقای ایمنی محیط کار

در مجموع، TPM به عنوان یکی از ستون‌های اصلی تولید ناب و هوشمند (Smart & Lean Manufacturing) شناخته می‌شود.

نتیجه‌گیری

نگهداری بهره‌ور فراگیر (TPM) در صنعت داروسازی، تنها یک روش فنی نیست؛ بلکه یک فرهنگ سازمانی مبتنی بر پیشگیری، همکاری و بهبود مستمر است. اجرای این رویکرد، مسیر حرکت شرکت‌های دارویی را به سمت تولید پایدار، بهره‌وری بالا و رقابت‌پذیری جهانی هموار می‌کند.