به گزارش روابط عمومی مرکز توسعه فناوری پدیده گیاه به نقل از خبرنگار ایمنا، تنوع فراوان گونه‌های گیاهان دارویی در ایران، کشور ما را به پنجمین تولیدکننده و صادرکننده گیاهان دارویی تبدیل کرده است، این محصولات به لحاظ دارا بودن خاصیت دارویی، در جهان مشتریان بی‌شماری پیدا کرده‌اند، در واقع با تأکیدی که سازمان بهداشت جهانی در جایگزینی تدریجی مواد طبیعی به‌جای مواد شیمیایی داشته است، بیش از ۸۰ درصد مردم جهان به‌ویژه در کشورهای درحال توسعه و نواحی فقیر و دورافتاده عمده‌ترین نیازهای درمانی خود را از گیاهان دارویی تأمین می‌کنند.

از طرفی هم با تبلیغات گسترده سال‌های اخیر در معرفی فواید استفاده از داروهای گیاهی و اثبات اثرات مخرب و جانبی داروهای شیمیایی، گرایش عموم جامعه به‌طرف درمان‌های گیاهی و فرآورده‌های طبیعی رفته است، در همین راستا با توجه به استقبال قابل توجه از این گیاهان، بسیاری از کشورهای مختلف اقدام به سرمایه‌گذاری در کشت و تولید انبوه گیاهان دارویی و استفاده از این گیاهان در صنایع دارویی، بهداشتی و غذایی کرده‌اند.

در ایران نیز سازگاری گیاهان دارویی با شرایط سخت آب و هوایی، اشتغال‌زایی و درآمد حاصل از تولید گیاهان دارویی، ضرورت سرمایه‌گذاری در کشت این گیاهان را به‌ویژه در استان‌هایی همچون اصفهان که گرفتار خشک‌سالی شده‌اند، افزایش داده است، به‌طوری‌که گفته می‌شود تا سال ۲۰۵۰ درآمد حاصل از صادرات و تولید گیاهان دارویی کشور ۵۰ تریلیون خواهد بود.

صادرات گیاهان دارویی از ضروریات است
همان‌گونه که اشاره شد ایران، دارای ظرفیت قابل‌توجهی در تولید گیاهان دارویی است و ضرورت دارد سهم خود را در تجارت این محصولات افزایش دهد، به‌ویژه آن که گیاهان دارویی به‌عنوان جایگزین مناسبی برای محصولات کشاورزی آب‌بر شناخته می‌شود. از طرفی با روی آوردن مجدد مردم به‌خصوص کشورهای پیشرفته به استفاده از فرآورده‌های گیاهی و مصرف روزافزون آن در جهان، چه در صنعت داروسازی و چه در صنایع غذایی و آرایشی-بهداشتی و با توجه به تنوع آب و هوایی کشور ایران و امکان رویش اکثر گیاهان در آن، فرصتی بی‌نظیر نصیب کشور ما شده است.

در این زمینه اصفهان در مقایسه با سایر استان‌ها جایگاه قابل قبولی در تولید گیاهان دارویی باکیفیت را به خود اختصاص داده است. به‌طوری‌که با سطح زیر کشت ۵۸۰۰ هکتاری این گیاهان و میزان تولید ۶۵ هزار تن، توانسته است رتبه پنجم سطح زیر کشت گیاهان دارویی را به خود اختصاص دهد. البته صادرات حدود دو میلیون دلاری گیاهان دارویی از استان اصفهان در سال گذشته، خود گویای درآمدزایی و توجه نسبت به تولید این محصول در سال‌های گذشته بوده است.

استان اصفهان سهم بالایی در تولید گیاهان دارویی در سطح کشور دارد، به طوری که بیش از ۷۵ درصد از گونه‌های گیاهی کشور در اصفهان تولید می‌شود که در این میان گل محمدی و زعفران وضعیت بهتری نسبت به سایر گیاهان دارویی دارند. بنا به گفته کارشناسان، سطح زیر کشت دو گیاه گل محمدی و زعفران هر سال در مجموع ۱۱ هزار و ۴۲۰ هکتار و به تفکیک شامل ۳۹۵۰ هکتار گل محمدی و ۱۶۷۰ هکتار زعفران با میزان تولید ۱۰ تن است.

واقعیت آن است علاوه بر آن که با گسترش کشت گیاهان دارویی درآمدزایی مناسبی برای کشور ایجاد می‌شود، مصرف آب گیاهی مانند زعفران در مقایسه با محصولات زراعی تا یک‌سوم کمتر است و به این دلیل است که یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مسئولان و فعالان این بخش، افزایش تولید گیاهان دارویی برای صادرات است.

جایگاه گیاهان دارویی در بین مردم شناخته شده است
احمدرضا رئیس‌زاده، رئیس مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: هزار گونه گیاهان دارویی در دنیا وجود دارد که گونه‌های زیادی از آن در ایران و به‌تبع در استان اصفهان وجود دارد، از بین این تعداد گونه که در اصفهان وجود دارد، مهم‌ترین آن‌ها شامل گل محمدی و زعفران است و با این اوصاف اصفهان از لحاظ تولید این دو محصول گیاهی رتبه چهارم را به دست آورده است.

وی می‌افزاید: با وجود کم‌آبی که در استان اصفهان ایجاد شده است شرایط مناسبی برای تولیدات گیاهان دارویی پدید آمده و لازم است از این شرایط، درست استفاده شود.

رئیس مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی استان اصفهان یادآور می‌شود: به دلیل خشک‌سالی این سال‌ها در اصفهان، توسعه تولید گیاهان دارویی از سیاست‌های استانی بوده است، بر این اساس چنین هدف‌گذاری شده است که کشاورزان از محصولات زراعی پرآب‌بر به سمت کشت گیاهان کم‌آب‌بر همچون گیاهان دارویی حرکت کنند، البته اقلیم اصفهان هم با توجه به چهارفصل بودن، به‌گونه‌ای است که می‌توان انواع گیاهان دارویی را در آن پرورش داد.

رئیس‌زاده اظهار می‌کند: در شرایط کمبود آب می‌توانیم با کشت این‌گونه محصولات، همان صرفه اقتصادی که از محصولات پرآب به دست می‌آید را داشته باشیم، به‌خصوص که جایگاه گیاهان دارویی نیز در بین مردم شناخته شده است.

وی در ارتباط با پراکندگی گونه‌های گیاهان دارویی در استان اصفهان می‌گوید: شهرهایی همچون نجف‌آباد، کاشان، نطنز، سمیرم، خور و بیابانک و فریدون‌شهر در تولید این گیاهان سرآمد هستند، اما علی‌رغم تولیدات مناسب گیاهان دارویی که تقریباً به ۷۵ هزار تن می‌رسد، صادرات چندانی به بازارهای هدف نداشته‌اند.

به گفته رئیس مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی استان اصفهان، سال گذشته صادرات گیاهان دارویی استان به وزن ۱۱۹۶ تن و ارزش دو میلیون دلار بود که شامل گلاب، عرقیات، گل و غنچه گل محمدی، شیرین‌بیان، زعفران، صمغ باریجه، آنغوزه و موسیر می‌شد.

رئیس‌زاده در پاسخ به اینکه بازارهای هدف برای صادرات این محصولات کدام کشورها بوده‌اند، تصریح می‌کند: صادرات به کشورهای فرانسه، آلمان، پاکستان، هند، کویت، امارات، روسیه، چین، بحرین، عمان، افغانستان، چین، سوئد و عراق انجام گرفت.

وی در ارتباط با نقاط ضعف کشت این محصول توضیح می‌دهد: شرایط تولید مناسب است اما در بخش بازرگانی ضعف‌هایی وجود دارد. در حوزه صادرات، برندسازی، بازاریابی و بسته‌بندی مشکلاتی دارد که باید نسبت به رفع آنها توجه داشت.

رئیس مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی استان اصفهان می‌گوید: در صورتی‌که بستر مصرف، صادرات یا فرآوری فراهم باشد، کشت گیاهان دارویی از لحاظ اقتصادی برای کشاورز صرفه خواهد داشت، از این‌رو برای توسعه چنین صنعتی در اصفهان لازم است به فرآوری و بسته‌بندی این محصولات توجه ویژه‌ای شود و اگر بازار مصرف آن فراهم شود، می‌توان سود خوبی از تجارت این گیاهان به دست آورد.

رئیس‌زاده با اشاره به صادرات محصولات گیاهی استان اصفهان به دیگر استان‌ها اظهار می‌کند: برای سودآوری باید از سطح تجارت داخلی فراتر رفت و به بازارهای جهانی دست پیدا کرد.