مدیر عامل محترم کلیه شرکتهاي تولید کننده - وارد کننده دارو شماره : 81844/665 تاریخ : 10/06/1394 موضوع:ضابطه تولید قراردادي سلام علیکم؛ احتراماً به پیوست ضابطه تولید قراردادي جهت اطلاع و بهره برداري لازم ارسال می گردد.
بدیهی است ضابطه قبلی به شماره
67074/
665 مورخ
16/
6/
93 از تاریخ صدور این نامه کان لم یکن می گردد.
دکتر مهدي پیر صالحی – مدیر کل نظارت و ارزیابی دارو و مواد مخدر
1. مقدمه
به منظور استفاده از ظرفیت خالی کارخانجات داخلی داروسازي و به کارگیري دانش و امکانات کارخانجات سازنده دارو در سایر کشورها ،ساخت قراردادي به عنوان یکی از ابزارهاي تولید و تدارك دارو شناخته می شود و این ضابطه در همین راستا تدوین گردیده است.
- ھدف
هدف از تدوین این ضابطه تشریح چگونگی صدور پروانه ساخت دارو در قالب تولید قراردادي در داخل و یا خارج از کشور می باشد.
- دامنه کاربرد
متقاضیان تولید و آنالیز قراردادي دارو در داخل یا خارج از کشور .
4. مسئولیت ها - اداره هاي بررسی و ثبت اداره کل نظارت و ارزیابی دارو و مواد مخدر مسئول بررسی درخواست هاي اولیه و صدور پروانه ساخت می باشند.
- اداره بازرسی فنی اداره کل نظارت و ارزیابی دارو و مواد مخدر، مسئول تائید GMP خط تولید و آزمایشگاه هاي تحت قرارداد می باشد
- کمیسیون قانونی تشخیص (صلاحیت ساخت و ورود دارو و مواد بیولوژیک)، مسئول تائید درخواست هاي برون مرزي و موافقت با صدور پروانه ساخت در داخل و یا خارج از کشور می باشد.
5. تعاریف (DPNA) sion of Pharmaceutical and Narcotic Affair :اداره کل نظارت و ارزیابی دارو و مواد مخدر
GMP Inspectorate Office (GIO) :اداره بازرسی فنی
- Good Manufacturing Practice (GMP) :روش هاي بهینه تولید
- CTD (Common Technical Document) :پرونده جامع دارو
- Form (FRM) :فرم
- Regulation (REG) :ضابطه
در تولید قراردادي دارو، کارفرما فرآیند تولید و آزمایش یا قسمتی از مراحل آن را با مسئولیت خود در کارخانه دیگر (مجري) به استناد قرارداد کتبی فی مابین، که وظایف طرفین در آن به وضوح مشخص شده باشد، انجام می دهد. سیستم مدیریت کیفیت کارفرما باید به روشنی روشی را که مسئول فنی، چگونگی تولید، کنترل و صدور مجوز آزادسازي هر سري ساخت فرآورده را مطابق با مسئولیتش دارا می باشد، مشخص نماید. در هر حال کلیه مسئولیتهاي مربوط به رعایت اصالت، کیفیت، ایمنی، اثربخشی و بازاریابی بر عهده کارفرما می باشد.
- کارفرما( دارنده پروانه ساخت)
کارفرما می تواند یکی از تعاریف زیر را در برگیرد:
- شرکت داروسازي که داراي پروانه تاسیس از اداره کل نظارت و ارزیابی دارو و مواد مخدر می باشد.
- شرکت داراي موافقت اصولی احداث کارخانه داروسازي که هنوز پروانه تاسیس دریافت نکرده است.
- شرکت دارویی داراي مجوز فعالیت که فاقد محل ساخت می باشد.
مجري (محل ساخت یا آنالیز) - شرکت داروسازي داراي پروانه تاسیس در داخل کشور که شرایط و امکانات خط تولید آن مورد تائید اداره کل نظارت و ارزیابی دارو و مواد مخدر می باشد.
- شرکت داروسازي در خارج از کشور که داراي خط تولید مورد نظر و گواهی تائید GMP از مراجع ذیصلاح دارویی کشور مبداء بوده و شرایط و امکانات خط تولید آن مورد تائید اداره کل نظارت و ارزیابی دارو و مواد مخدر می باشد.
تبصره: ساخت قراردادي برون مرزي در کشورهائی مجاز می باشد که داراي سیستم نظارتی معتبر بوده و یا
GMP خط تولید مورد نظر به تائید یکی از مراجع نظارتی زیر رسیده باشد:
- JAPAN'S PMDA
- SWISSMEDIC
- TGA
- UK/MHRA
- EMA
- US/FDA
6. تولید قراردادي 1,6شرایط کارفرما: - سیستم مدیریت کیفیت کارفرما باید شامل کنترل و بررسی و ارزیابی سوابق و نتایج مربوط به هرگونه فعالیت برونسپاري باشد .
در نهایت کارفرما مسئول کنترل براي اطمینان از وضعیت فرآیندهاي برونسپاري می باشد.
- پیش از بستن قرارداد، کارفرما مسئول ارزیابی قانونی بودن، شایستگی و صلاحیت مجري براي انجام موفقیت آمیز فعالیت هاي برونسپاري می باشد. همچنین کارفرما، مسئول حصول اطمینان از اجراي کلیه اصول و راهنماهاي GMP مطابق دستورالعمل هاي اعلام شده از سوي اداره کل نظارت و ارزیابی دارو و مواد مخدر می باشد.
کارفرما باید کلیه اطلاعات و دانش لازم را براي اجراي صحیح تولید قراردادي براساس الزامات قانونی و پروانه تولید محصول ،براي مجري فراهم نماید. کارفرما باید اطمینان حاصل نماید که مجري از کلیه مشکلاتی که فرآورده و یا عملیات ،ممکن است براي ساختمان، تجهیزات، کارکنان و دیگر مواد یا فرآورده ها ایجاد خطر نماید، آگاه می باشد.
- کارفرما باید عملکرد مجري را پایش و بازبینی نماید و همچنین هرگونه نیاز به ارتقاء را شناسایی و بهبود بخشد.
- کارفرما خود یا براساس تائیدیه مسئول فنی شرکت مجري، باید اطمینان حاصل کند که تولید محصولات و یا انتقال مواد از سوي مجري به آنها مطابق با اصول GMP و پروانه ساخت، صورت گرفته است.
- کارفرما باید داراي آزمایشگاه کنترل کیفیت بوده یا طبق قرارداد، کنترل محصول در آزمایشگاه مجري انجام پذیرد. در غیر این صورت با یک آزمایشگاه مورد تائید مرکز آزمایشگاههاي مرجع کنترل غذا و دارو قرارداد داشته باشد.
- کارفرما مکلف است طبق ضوابط اعلام شده براي مسئولین فنی کارخانجات داروسازي، مسئول فنی واجد شرایط به اداره کل نظارت و ارزیابی دارو و مواد مخدر معرفی نماید.
- چنانچه کارفرما متقاضی انجام بخشهاي مختلف فرآیند تولید در چند کارخانه باشد، موضوع باید صراحت ااً در درخواست اولیه جهت اخذ مجوز لازم ذکر گردد.
2,6شرایط مجري: - مجري باید داراي مکان، تجهیزات، دانش، تجربه و کارکنان ذیصلاح براي انجام مناسب امور واگذار شده توسط کارفرما باشد.
- مجري باید اطمینان حاصل نماید که تمامی فرآورده ها، مواد (اولیه، جانبی و بسته بندي) و دانش ارائه شده به وي براي هدف مورد نظر مناسب می باشد.
- مجري نباید هیچ یک از امور محول شده به وي طبق قرارداد را بدون ارزیابی و تائید کارفرما و اطلاع اداره کل نظارت و ارزیابی دارو و مواد مخدر در اختیار طرف سومی قرار دهد.
7. شرایط پذیرش درخواست درخواست کلیه کارفرمایان براي تولید قراردادي در خط تولید یکی از کارخانجات داروسازي کشور براي همه اقلام دارویی مطابق با فهرست داروهاي رسمی ایران و رعایت مفاد ماده(
9) این ضابطه قابل پذیرش می باشد.
- شرایط پذیرش درخواست هاي تولید قراردادي در خارج از کشور:
- درخواست کلیه کارفرمایان براي تولید قراردادي در خارج از کشور با رعایت مفاد (ماده
9) این ضابطه و رعایت ضوابط جاري واردات ،مشروط به تائید کمیسیون قانونی قابل پذیرش می باشد.
8. مدارک مورد نیاز 8.1. مدارك مورد نیاز جهت بررسی درخواست تولید قراردادي: - نامه درخواست تولید قراردادي از سوي کارفرما
- فرم درخواست تولید قراردادي تکمیل شده (پیوست 1، 039-FRM-DPNA-GIO)
- تصویر قرارداد کارفرما و مجري براي درخواستهاي داخلی
- تصویر تفاهم نامه فی مابین کارفرما و مجري براي درخواستهاي برون مرزي( ارائه اصل قرارداد و ترجمه رسمی آن پس از اخذ موافقت از کمیسیون الزامی است)
- تصویر نامه مجوز فعالیت که می تواند شامل یکی از موارد ذیل باشد:
- پروانه تاسیس
- موافقت اصولی احداث کارخانه
- مجوز فعالیت شرکت دارویی
- تصویر پروانه مسئول فنی
تکمیل و تائید فرم اعلام نظر در مورد شرایط ساخت دارو (پیوست
2،
040-FRM-DPNA-GIO)
- تصویر تائیدیه معتبر نظامنامه مدیریت کیفیت کارفرما صادره از اداره بازرسی فنی اداره کل نظارت و ارزیابی دارو و مواد مخدر
- ارائه دلایل توجیهی براي تولید قراردادي برون مرزي
- گواهی تائیدیه GMP شرکتهاي طرف قرارداد برون مرزي، صادره از مراجع ذیصلاح دارویی کشور مبدأ (ممهور به مهر نمایندگی سیاسی شامل سفارت، کنسولگري ، دفتر حافظ منافع جمهوري اسلامی ایران در آن کشور)
- ارائه گواهی GMP سایت تولید از یکی از مراجع نظارتی نام برده شده در بند تعاریف در صورت لزوم در خصوص درخواستهاي تولید قراردادي داخل کشور پس از بررسی مدارك، نتیجه به متقاضی اعلام خواهد شد .
اظهار نظر در خصوص امکان تولید قراردادي برون مرزي منوط به آراء کمیسیون قانونی تشخیص (صلاحیت ساخت و ورود دارو و مواد بیولوژیک) خواهد بود.
در مورد درخواستهاي تولید تحت لیسانس قراردادي داخل کشور، رعایت مفاد ضابطه تولید تحت لیسانس نیز الزامی است.
تبصره1: متقاضیان تولید قراردادي در داخل کشور موظفند پس از موافقت اداره کل دارو ،مدارك لازم جهت تعیین مسیر بررسی پرونده را مطابق با دستورالعمل تغییر فرآیند ثبت دارو به شماره نامه
89617/
665 مورخ
5/
8/
93 به همراه قرارداد ساخت به اداره کل نظارت و ارزیابی دارو و مواد مخدر ارسال نمایند .
تبصره 2: متقاضیان تولید قراردادي برون مرزي موظفند پس از موافقت کمیسیون قانونی، حداکثر ظرف مدت یکسال ، مدارك لازم جهت تعیین مسیر بررسی پرونده را مطابق با دستورالعمل تغییر فرآیند ثبت دارو به شماره نامه
89617/
665 مورخ
5/
8/
93 به همراه قرارداد ساخت و ترجمه رسمی آن به اداره کل نظارت و ارزیابی دارو و مواد مخدر ارسال نمایند. پس از پایان مهلت مذکور جهت تعیین مسیر بررسی پرونده نیاز به طرح مجدد درخواست تولید قراردادي در کمیسیون قانونی می باشد .
8.2. مدارك لازم جهت صدور پروانه ساخت: - نامه اعلام مسیر بررسی پرونده براساس بخشنامه شماره 89617/665 مورخ 5/8/93
- تکمیل و تائید فرم اعلام نظر در مورد شرایط ساخت دارو
- پرونده دارو در قالب CTD (براساس بخشنامه تسریع فرآیند ثبت دارو به شماره 54324/665 مورخ 30/5/90)
- فیش هزینه ثبت دارو
تبصره 1: هزینه ثبت و تعرفه واردات درخواستهاي تولید قراردادي برون مرزي همانند داروهاي وارداتی می باشد.
تبصره 2: پروانه ساخت قراردادي با اعتبار
دو سال صادر خواهد شد.
تبصره 3: تمدید اعتبار پروانه هاي تولید قراردادي در صورت عدم شکایت و ارائه قرارداد معتبر و طبق ضوابط و مقررات جاري اداره کل نظارت و ارزیابی دارو و مواد مخدر و اخد مجوز از کمیسیون قانونی امکان پذیر خواهد بود.
تبصره 4: تمدید اعتبار پروانه هاي تولید قراردادي برون مرزي با توجه به تبصره فوق الذکر و بند
8 همین ضابطه صورت خواهد گرفت.
9. قرارداد
قرارداد ساخت یا آنالیز باید با در نظر گرفتن حداقل موارد ذیل ارسال شود:
(بدیهی است مسئولیت مفاد قرارداد ارسالی برعهده طرفین تولید یا آنالیز قراردادي می باشد)
9.1. کلیات: - طرفین قرارداد ملزم به رعایت کلیه ضوابط و مقررات اداره کل نظارت و ارزیابی دارو و مواد مخدر می باشند.
- قراردادي باید مابین کارفرما و مجري نوشته شود که در آن مسئولیت هاي اختصاصی هریک از طرفین در ارتباط با فعالیتهاي برونسپاري مشخص شده باشد. جنبه هاي فنی قرارداد باید توسط افراد ذیصلاح که داراي دانش کافی در خصوص اصول GMP هستند تنظیم گردد. کلیه اقدامات براي فعالیت هاي برونسپاري باید بر اساس پروانه ساخت و با توافق طرفین انجام شود.
- در قرارداد باید به وضوح توضیح داده شود مسئولیت هر مرحله از فعالیتهاي برونسپاري با چه کسی می باشد. به عنوان مثال:
مدیریت دانش، انتقال فن آوري، زنجیره تامین، انعقاد قرارداد، کیفیت و خرید مواد ( اولیه، جانبی ، بسته بندي)، آزمایش و آزادسازي مواد، تولید و کنترل کیفیت ( از جمله کنترل هاي حین تولید، نمونه برداري و آزمایشات پایداري)
هر نوع عملیات ساخت( مواد بینابینی، مواد موثره، تولید فرآورده هاي داروئی و ...) که بصورت قراردادي انجام می شود باید به درستی تعریف شده و بطور مشخص و واضح تحت کنترل باشند تا محصولی با کیفیت مناسب و مطابق با پروانه ساخت دارو تولید، کنترل و در اختیار مصرف کننده قرار گیرد.
- هر نوع عملیات تولید قراردادي در داخل کشور تنها در کارخانجاتی می تواند انجام گیرد که داراي پروانه تاسیس از سازمان غذا و دارو بوده و فعال باشند.
- همه سوابق مربوط به فعالیت هاي برونسپاري شده از جمله تولید، آنالیز، توزیع و نمونه هاي مرجع، هم چنین سوابق مربوط به ارزیابی کیفیت محصولات در صورت شکایت یا نقص مشکوك فرآورده باید توسط کارفرما نگهداري یا در دسترس او باشد.
- در قرارداد باید اجازه بازرسی فعالیتهاي برونسپاري شده (توسط مجري یا سایر پیمانکاران مورد توافق طرفین) به کارفرما داده شود، به گونه اي که کارفرما حق بازدید از محل تولید، انبارها، آزمایشگاه و امکانات مرتبط با موضوع قرارداد را به منظور کنترل عملیات ساخت، آنالیز و رعایت اصول GMP داشته باشد.
- کلیه مواردي که در قرارداد ذکر می شود از جمله عملیات مربوط به تضمین کیفیت (ساخت، آنالیز و کنترل ها، انبارداري، کنترل کیفیت، آزادسازي محصول، توزیع محصول، ریکال محصول و ...) باید مطابق پرونده ساخت و ضوابط جاري اداره کل نظارت و ارزیابی دارو و مواد مخدر باشد.
- در حین عملیات ساخت، مسئول فنی مجري یا کارفرما طبق قرارداد و توافق طرفین باید بر روند تولید و کنترل محصول و انطباق مشخصات محصول با ضوابط و مقررات اداره کل نظارت و ارزیابی دارو و موادمخدر و پروانه ساخت، نظارت کامل داشته باشد.
- هرگونه تغییر در عملیات ساخت، مواد ، فرمولاسیون و یا هرگونه تصمیم گیري براي حل مشکلات ،باید با اطلاع و موافقت کتبی طرفین صورت گیرد و در اسرع وقت به اطلاع اداره کل نظارت و ارزیابی دارو و مواد مخدر جهت اخذ تائیدیه هاي لازم برسد.
- هر نوع تغییر در مفاد قرارداد در رابطه با عوامل تاثیر گذار در کیفیت فرآورده باید به اطلاع اداره کل نظارت و ارزیابی دارو و مواد مخدر برسد.
9.2. کارفرما: - کارفرما باید پروانه ساخت موضوع قرارداد را از اداره کل نظارت و ارزیابی دارو و مواد مخدر دریافت نماید که جهت این امر پس از بررسی پرونده ساخت، پروانه ساخت با تاریخ اعتبار دوسال به نام کارفرما صادر می گردد.
- ارزیابی اولیه و انتخاب طرف قرارداد به عهده کارفرماست.
- کارفرما باید در زمان عقد قرارداد از مطابقت کارخانه طرف قرارداد با الزامات GMP با براي ساخت، کنترل و... محصول مورد نظر اطمینان حاصل نماید.
- کارفرما باید از رعایت اصول GMP توسط طرف قرارداد در حین انجام موضوع قرارداد اطمینان حاصل نماید.
- کارفرما باید کلیه اطلاعات لازم براي ساخت، روش هاي کنترل، بسته بندي و ... را مطابق با پرونده ساخت و با رعایت قوانین و مقررات اداره کل نظارت و ارزیابی دارو و مواد مخدر بطور کامل در اختیار طرف قرارداد بگذارد.
- کارفرما باید در قرارداد اطلاعات لازم در مورد ویژگی هاي محصول جهت آزادسازي را براي طرف قرارداد مشخص نماید.
- کلیه مدارك مربوط به هر سري ساخت، نتایج آنالیز و پایداري، مدارك آزادسازي، توزیع و ... باید توسط کارفرما نگهداري شود.
- مسئولیت و انجام آزادسازي، توزیع و ریکال محصول از بازار برعهده کارفرما و نیز رسیدگی و پاسخگویی به شکایات بر عهده کارفرما و مجري می باشد.
- کارفرما باید اطمینان حاصل نماید که طرف قرارداد از مشکلات احتمالی در حین عملیات ساخت و آنالیز موضوع قرارداد کاملاً مطلع است (از جمله خطراتی که ممکن است در مورد مواد ، وسایل ، پرسنل ، ساختمان ها و آلودگی هاي متقابل با محصولات دیگر، خطرات زیست محیطی و ...) پیش آید.
9.3. مجري طرف قرارداد باید ساختمان، تجهیزات، مواد، تجربه، دانش کافی و کارکنان واجد شرایط و امکانات آموزشی لازم براي انجام موضوع قرارداد را در اختیار داشته باشد.
- طرف قرارداد نمی تواند به هیچ عنوان موضوع ساخت قراردادي را که طبق قرارداد به او واگذار شده است به طرف دیگري واگذار نماید. براي انجام این کار ارزیابی و موافقت کتبی کارفرما و تائید اداره کل نظارت و ارزیابی دارو و مواد مخدر الزامی است.
- طرف قرارداد باید تابع ضوابط و بازرسی هاي اداره کل نظارت و ارزیابی دارو و مواد مخدر باشد.
10. مراجع داخلی - بخشنامه 54324/665 مورخ 30/5/90 (دستورالعمل تسریع فرآیند ثبت دارو)
- بخشنامه 89617/665 مورخ 5/8/93 ( دستورالعمل تغییر فرآیند ثبت دارو)
- نظام نامه دریافت پروانه ساخت دارو در قالب تولید قراردادي 002-POL-DSO-DERO
خارجی - EU Guidelines For Good Manufacturing Practice For Medicinal Product
Human Vol4-Chapter 7-2013 11. پیوست ھا
پیوست
1: فرم درخواست تولید قراردادي
(039-FRM-DPNA-GIO) پیوست
2: فرم اعلام نظر در مورد شرایط ساخت دارو
(040-FRM-DPNA-GIO) تعیین وضعیت شرایط تولید دارو 040-
FRM-DPNA-GIO .
شرکتهای فناور میتوانند با مراجعه به
لینک های تولید قراردادی و استفاده از محیط اشتراکی مرکز اقدام به تکمیل فرم ثبت و همکاری با مرکز نمایند.
