امروز
1404 تیر 7
33 14
بازار جهانی داروهای گیاهی (Herbal Medicines Market) طی دو دهه اخیر رشد قابل‌توجهی را تجربه کرده است. افزایش آگاهی مصرف‌کنندگان درباره عوارض جانبی داروهای شیمیایی، گرایش به طب مکمل و سنتی، و توسعه صنعت داروسازی مبتنی بر گیاهان دارویی، از جمله عوامل کلیدی این روند هستند. در این مقاله به بررسی وضعیت بازار داروهای گیاهی در سه سطح ایران، منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) و جهان می‌پردازیم.
بازار جهانی داروهای گیاهی (Herbal Medicines Market) طی دو دهه اخیر رشد قابل‌توجهی را تجربه کرده است. افزایش آگاهی مصرف‌کنندگان درباره عوارض جانبی داروهای شیمیایی، گرایش به طب مکمل و سنتی، و توسعه صنعت داروسازی مبتنی بر گیاهان دارویی، از جمله عوامل کلیدی این روند هستند. در این مقاله به بررسی وضعیت بازار داروهای گیاهی در سه سطح ایران، منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) و جهان می‌پردازیم.
ایران با دارا بودن بیش از ۸۰۰۰ گونه گیاهی، از جمله ۲۳۰۰ گونه دارویی، یکی از غنی‌ترین زیست‌بوم‌های گیاهی جهان به‌شمار می‌رود. طبق آمار وزارت جهاد کشاورزی، بیش از ۱۰۰ هزار هکتار از اراضی کشور زیر کشت گیاهان دارویی قرار دارد و ارزش بازار داخلی این حوزه در سال ۱۴۰۲ حدود ۲۵ هزار میلیارد تومان برآورد شده است.
با وجود ظرفیت عظیم، ایران تنها سهمی حدود ۰٫۵ درصدی از صادرات جهانی داروهای گیاهی دارد. مشکلاتی نظیر خام‌فروشی، نبود برندهای بین‌المللی، کمبود فرآوری صنعتی، و عدم تطابق با استانداردهای بین‌المللی از مهم‌ترین موانع رشد صادراتی محسوب می‌شوند.
توسعه زنجیره ارزش دارویی از کاشت تا دارو
صادرات به کشورهای همسایه
سرمایه‌گذاری در شتاب‌دهنده‌های تخصصی و استارتاپ‌های سلامت
منطقه MENA با جمعیت بالغ بر ۵۰۰ میلیون نفر، بازار مصرفی گسترده‌ای برای داروهای گیاهی به‌شمار می‌آید. کشورهایی چون امارات، عربستان، مصر و ترکیه در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری‌های بزرگی در زمینه طب سنتی و داروهای گیاهی انجام داده‌اند.
افزایش توجه به طب سنتی اسلامی و یونانی در کشورهای عربی
حمایت دولت‌ها از بومی‌سازی درمان‌های سنتی
وابستگی برخی کشورها به واردات داروهای گیاهی فرآوری‌شده
ایران می‌تواند با بهره‌گیری از موقعیت جغرافیایی و اشتراکات فرهنگی، سهم قابل‌توجهی از این بازار منطقه‌ای را در اختیار بگیرد.
طبق گزارش‌های موسسات بین‌المللی از جمله Grand View Research، ارزش بازار جهانی داروهای گیاهی در سال ۲۰۲۳ حدود ۲۰۰ میلیارد دلار بوده و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ به بیش از ۴۱۵ میلیارد دلار برسد. رشد سالانه ترکیبی (CAGR) این بازار حدود ۸٫۲ درصد برآورد شده است.
افزایش تمایل مردم به درمان‌های طبیعی و بدون عوارض
توسعه بازار مکمل‌های گیاهی (Herbal Supplements)
ورود برندهای بزرگ دارویی به حوزه Phytopharmaceuticals
چین و هند: تولیدکنندگان اصلی با سابقه طولانی در طب سنتی
آلمان و فرانسه: پیشگام در داروهای گیاهی صنعتی
آمریکا: بازار مصرف بزرگ مکمل‌های طبیعی
استفاده از تکنولوژی‌های نوین مانند هوش مصنوعی در فرمولاسیون داروهای گیاهی، نانوحمل‌کننده‌ها، و پلتفرم‌های دیجیتال برای فروش آنلاین به رشد و مقیاس‌پذیری این بازار کمک کرده‌اند.
طراحی فرمولاسیون پایدار و اثربخش
ایجاد پایگاه‌های داده اثربخشی و ایمنی گیاهان دارویی
تولید اشکال دارویی نوین مانند ژل، کپسول نرم و پچ‌های گیاهی
عدم هماهنگی در مقررات و استانداردهای جهانی
کمبود زیرساخت‌های فناورانه و آزمایشگاهی در برخی کشورها
نبود حمایت کافی از استارتاپ‌ها و تیم‌های فناور
توسعه شتاب‌دهنده‌های تخصصی در حوزه داروهای گیاهی
حمایت دولتی از صادرات فرآورده‌های نهایی
تعامل علمی و تجاری با نهادهای بین‌المللی مانند WHO و EMA
تحلیل بازار داروهای گیاهی نشان می‌دهد که این صنعت در حال گذر از مرحله سنتی به صنعتی و فناورانه است. ایران با منابع غنی، پیشینه علمی در طب سنتی، و ظرفیت صادراتی بالا می‌تواند با توسعه زیرساخت، نوآوری و تجاری‌سازی، سهم قابل‌توجهی از بازار منطقه‌ای و جهانی را کسب کند. سرمایه‌گذاری هدفمند در این بخش، می‌تواند منجر به جهش صادرات، اشتغال پایدار و ارتقاء سلامت عمومی شود.
