مقاله ها

در حوزه رحیم‌آباد گیاهان دارویی فراوانی مشاهده می‌گردد که به عنوان ذخایر ملی کشور محسوب شده، لذا توسعه و بهره‌برداری از آنها باید زیر نظر متخصصان و طبق یک برنامه‌ریزی صحیح انجام شود.

تعدادی از گونه‌های دارویی در شهرستان گرگان مورد شناسایی و بررسی قرار گرفت، از جمله صفاتی که در این تحقیق مورد ارزیابی قرار گرفت شامل: اسم علمی گونه، اسم فارسی، خانواده، اسم محلی، ارتفاع از سطح دریا، فرم رویشی گونه، وضعیت رویشگاه، اقلیم، شیب منطقه رویش، گیاهان همراه، شکل زیستی، قسمت‌های مورد استفاده گیاه، مورد مصرف و ترکیبات شاخص این گونه‌ها بود.

طی نمونه برداری‌های انجام شده در سال های 1376 تا 1385 در منطقه‌های مختلف استان گلستان، بر اساس جمع‌آوری پوره‌های سفید بالک‌ها از سطح برگ‌های گیاهان مختلف، بیست و چهار گونه سفیدبالک شناخته شده‌است.

در این تحقیق به بررسی تنوع گونه‌ای در مراتع کوهستانی چهارباغ واقع در جنوب گرگان, استان گلستان، پرداخته شده‌است.

شناسایی گیاهان دارویی و بویژه بررسی در خصوص مواد موثره بعنوان یکی از فعالیت‌های حوزه گیاهان دارویی می‌باشد به عبارت دیگر هر گیاه دارای مواد متابولیکی اولیه و ثانویه بوده که می‌تواند به‌عنوان یکی از مواد موثره در درمان بیماری‌ها موثر واقع شود که مطالعه مروری این مقاله بدنبال شناسایی و معرفی مواد موثر گیاهان حاشیه رودخانه اترك از منطقه کرند تا صوفیکم می‌باشد.

از آنجا که لازمه مدیریت پایدار مراتع شناخت رویشگاه گونه‌ها و عوامل محیطی مـؤثر بـر پـراکنش مکانی آنها می‌باشد و از طرفی شناسایی گیاهان مفید و دارویی و بهره‌برداری چندمنظوره از مراتع علاوه بر بازده اقتصادی برای مردم بومی، سلامت این اکوسیستم را در بـر خواهـد داشت؛ در مرتع کوهستانی اولنگاستان گلستان اثر مهمترین عوامل محیطی بر پراکنش گیاهان دارویی مورد بررسی قرار گرفت.

نتایج بررسی‌ها مشخص کرد که گیاهان این منطقه از نظر اقتصادی برای بهره برداران بومی درآمدزا بوده و می‌تواند براي ساکنین منطقه اشتغال ایجاد کند. سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور به عنوان دستگاه متولی جهت توانمندسازی بهره‌برداران عرصه‌های مرتعی باید نسبت به تهیه طرح محصولات فرعی مرتعی و واگذاری طرح به مجریان اقدام نموده تا از توان عرصه‌های طبیعی درتولید و فرآوری محصولات فرعی، خوراکی، دارویی، صنعتی، بهداشتی استفاده گردد.

بر اساس نتایج به‌دست آمده از میانگین درصد پوشش بعد از آتش‌سوزی نشان داد که لکه بوته‌ اسپرس سوخته موجب افزایش گونه یونجه در زیر بوته در هر دو دامنه شمالی و جنوبی شد و نیز آتش موجب افزایش گونه پنجه برگ راست در دامنه شمالی و تاثیر منفی در دامنه جنوبی داشت.

مطالعات و تحقیقات پژوهشی پیچیده ارتباطات بین گیاهان و فرهنگ مردم (اتنوبوتانی) از جالب‌ترین و مهم‌ترین زمینه‌های تحقیقاتی است. تحقیق حاضر نیز با هدف شناسایی گیاهان مورد استفاده زنبورعسل و تعیین میزان جذابیت گیاهان از دیدگاه زنبورداران در منطقه مرتعی- جنگلی توسکستان در استان گلستان پرداخته است.

در این‌ تحقیق‌ که به منظور جمع‌آوری و شناسایی گیاهان دارویی استان کرمانشاه صورت گرفت، ابتدا از فهرست فلوریستیک استان کرمانشاه اسامی گیاهانی که در منابع علمی به عنوان گیاه دارویی ذکر گردیده‌اند و همچنین نشانی محل جمع‌آوری و نقاط پراکنش آنها در استان کرمانشاه استخراج گردید.

در بین شهرستان‌های استان بیشترین غنای گونه‌های مربوط بـه صحنه، کرمانشاه و سرپل ذهاب می‌باشد، در حالیکه بیشترین مقدار شاخص شانون مربوط به شهرهای هرسین، کنگاور و صحنه است، نشان می‌دهد که شاخص غنای گونه‌های بالا لزوما نشان‌دهنده تنوع زیستی بالا نمی‌باشد.

استفاده از گیاهان دارویی در بین مردم در حال افزایش است و وجود آلاینده‌هایی چون فلزات سنگین در آن‌ها می‌تواند بر روی سلامت مصرف کنندگان مؤثر باشد. بنابراین، هدف از این مطالعه تعیین میزان تجمع برخی فلزات سنگین در چند گیاه دارویی پرمصرف و ارزیابی ریسک خطر آن‎ها در کودکان و بزرگسالان بود.

توسعه و اجرایی شدن برنامه‌های اثربخش و مفید در راستای احیاء، حفاظت و بهره برداری مناسب از گونه‌های دارویی تنها با شناسایی ویژگی‌های گیاهی و اکولوژیکی میسر است. گیاه انزروت (Astragalus fasciculifolius Bioss) از خانواده بقولات (Fabaceae) گونه دارویی ارزشمندی است که از نظر ترکیب هایی مانند ساپونین ها، فلاونوییدها و پلی ساکاریدها نقش موثری در درمان بیماری های قلبی، بازدارندگی رشد سلول های سرطانی و از بین بردن اثرات شیمی درمانی دارد.

میکوریز آربوسکولار رایج‌ترین نوع همزیستی با گیاهان را در بین انواع مختلف قارچ‌های میکوریز تشکیل می‌دهد. کلونیزاسیون ریشه با این قارچ‌ها سبب افزایش مقاومت گیاهان در برابر تنش‌های زنده و غیرزنده، افزایش رشد ازطریق افزایش جذب عناصر، بهبود‌یافتن رابطۀ آبی گیاهان و حفاظت از گیاهان در برابر بیماری‌ها می‌شود.

همزیستی گیاهان با میکروارگانیسم‌ها و سایر موجودات زنده موجب حفظ و پایداری گونه‌های گیاهی و حفظ جوامع گیاهی می گردد. میکوریز یکی از سودمندترین همزیستی‌ها می‌باشد که در آن گیاه میزبان و قارچهای همزیست بطور متقابل فایده می‌برند.

دستیابی به تجربیات و اطلاعات نهفته و غیرمستند یكی از راهكارهای ارزشمند جهت توسعه علوم دارویی و مبنای تولید داروهای جدید می‌باشد. قوم گیاه شناسی یا اتنوبوتانی بازیابی سنت‌هایی می‌باشد كه به صورت غیر مكتوب و در خطر نابودی هستند. حفظ و انعكاس این روش‌های سنتی راهنمای ارزشمندی جهت دستیابی به منابع دارویی جدید می‌باشد. هدف از این مطالعه، قوم گیاه شناسی منطقه كوه جوپار واقع در استان كرمان بوده است.

با توجه به گرایش جدید به سمت گیاه‌ درمانی و کمبود اطلاعات در زمینه گیاهان دارویی، به نظر می رسد اطلاعات بومی و دانش سنتی می تواند نقش مهمی در پایه ریزی تحقیقات علمی آتی داشته باشد. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف شناسایی گیاهان دارویی مراتع ارزوییه در استان کرمان انجام گرفته است.

در این بررسی جهت احتمال وجود این‌گونه موجودات در گیاهان زراعی و همچنین علف‌های هرز، از مناطق کشاورزی استان کرمان ( جنوب و جنوب شرق ) بازدید به‌عمل آمد و از گیاهان باعلائم مشکوک فیتوپلاسمایی نظیر ریزبرگی، جاروک، کوتولگی، زردی و فیلودی و نیز فاقد علائم شاخص و عمدتا از محیط اطراف درختان لیموترش باعلائم جاروک و مزارع کنجد تحت تاثیر بیماری گل سبز نمونه برداری شد.

دره قاسملوی اروميه يكی از عرصه‌های جالب و تيپيك در منطقه غرب كشور بوده و گونه‌های گياهی بسياری ‌را در خود جای داده است. اين ذخيرگاه در مسير جاده اروميه - اشنويه بوده و به عنوان گردشگاهی طبيعی مورد بازديد علاقمندان قرار می‌گيرد.

هدف از این پژوهش بررسی اصول مرتبط بین کمپ گلخانه دارویی و تأثیر درمانی آنها بر اساس معماری پایدار می‌باشد.

منطقه حمزه آباد مهاباد با مساحت تقریبی حدود 700 هکتار در فاصله 15کیلومتری جنوب شهرستان مهاباد واقع شده است. منطقه ی حمزه آباد مهاباد از نظر پوشش گیاهی غنی می باشد.

با توجه به مطالعات صورت گرفته در مجموع 90 گونه گیاه دارویی مربوط به 31 خانواده و 61 جنس در استان آذربایجان غربی رویش طبیعی داشته و در تیپ های گیاهی موجود در مراتع این استان رویش دارند.

در طول تاریخ و سیر تدریجی تحولات علمی، نقش گیاهان در درمان و شناخت مواد موثره این گیاهان باعث گردید تا از آنها در صنعت داروسازی، تهیه رنگ، موادغذایی و عطر استفاده های شایان توجهی شود که گروهی از گیاهان دارویی، گیاهان آبزی می‌باشند. از طرفی گیاهان آبزی به خاطر اثرات مثبت و منفی زیادی که دارند، مصارف غذایی برای آبزیان، پرندگان و مصارف دارویی و علوفه‌ها حائز اهمیت می‌باشد.

هم اکنون نیز با توجه به افزایش جمعیت و نیاز بیشتر انسان به طبیعت به ویژه منابع طبیعی تجدید شونده به نظر می رسد که ادامه این‌گونه مطالعات ضروری باشد تا براساس اطلاعات بدست آمده بتوان به استفاده صحیح از این منابع و ارائه الگوی دقیق به منظور توسعه پایدار اقدام نمود. هدف این مقاله، شناسایی و معرفی گیاهان دارویی مراتع حوزه آبخیز نورود با استفاده از دانش بومی و منابع معتبر علمی بوده که در راستای استفاده چند منظوره بهربرداران از مراتع جهت اجرای بهتر طرح های مرتعداری در محدوده های عرفی می تواند مد نظر کارشناسان قرار گیرد.

شناسایی نیازهای اکولوژیک گونه‌های گیاهی مختلف و عوامل محیطی مؤثر در استقرار آن‌ها را می‌توان نخستین گام در راستای شناخت مناطق مستعد رشد و توسعه آن‌ها جهت اصلاح و احیای مراتع از طریق مرتع‌کاری دانست. از این رو، در مطالعه حاضر، نقش متغیرهای فیزیکی و شیمیایی خاک در پراکنش و استقرار گیاهان دارویی در منطقه دراسله، سوادکوه، مازندران مورد مطالعه قرار گرفته است.

مقاله حاضر نیز با هدف معرفی دانش تجربی روستاییان محلی منطقـه هزار جریـب بهشـهر اسـتان مازنـدران در رابطه با شناسایی گیاهان دارویی و خوراکی و همچنین نحوه استفاده از آن‌ها، انجام گرفته است. اطلاعات مورد نیاز ایـن تحقیـق بـا دو روش یعنی انجام مصاحبه‌های مستقیم با روستاییان و همچنین تکمیل پرسشنامۀ جمع‌آوری گردیده‌است.

این تحقیق با هدف شناسایی برخی از گیاهان دارویی منطقه هزارجریب نکا انجام شد. پس از بررسی بخش هزارجریب شهرستان نکا، پرسشنامه هایی به منظور جمع آوری اطلاعات در خصوص گیاهان دارویی مورد استفاده در مصارف درمانی در میان افراد مختلف توزیع گشت و اطلاعات آن جمع آوری شد.

در این تحقیق, بازاریابی چهار رقم گل و گیاه زینتی استرلیزیا, اسپاراگوس, کاج لاوسون و شمشاد توپی در استان مازندران که یکی از قطب های اصلی تولید گل در کشور است مورد بررسی قرار گرفت.

مطالعه حاضر به منظور سنجش زمینه تشکیل شرکت تعاونی گیاهان دارویی در شهرستان بهشهر بخش یانه سر جهت کارآفرینی و ایجاد فرصتهای شغلی جدید صورت گرفته است.

توجه به افزایش تقاضا برای گیاه درمانی و روی آوردن انسانها به استفاده از گیاهان دارویی به جای داروهای شیمیایی و نظر به اهمیت گیاهان دارویی در پایداری اقتصادی و محیط زیستی، این مطالعه با هدف بررسی ترجیحات مصرفی گیاهان دارویی و فرآورده های گیاهان دارویی همچنین عوامل مؤثر بر میزان مصرف و نحوه استفاده آن توسط ساکنان محلی در منطقه هزارجریب استان مازندران در سال1397 انجام شده است.

در حوزه آبخیز زیلبرچای در ارتباط با گیاهان دارویی مطالعات قابل توجهی انجام نشده است. بنابراین، در راستای ادامه بررسی‌های گیاهان دارویی، این تحقیق با هدف شناسایی و مستند کردن گیاهان دارویی حوزه آبخیز زیلبرچای در استان آذربایجان شرقی برای معرفی ژنوتیپ‌های بخشی از کشور انجام گرفته است تا با این شناخت در ارتباط با احیاء، حفاظت، سازگاری و تکثیر آنها در مزارع گیاهان دارویی در مناطق مشابه اکولوژیکی اقدامات لازم صورت گیرد.

تا کنون 345 گونه گیاهی متعلق به 45 خانواده به عنوان گیاهان دارویی در‌‌ استان آذربایجان شرقی شناسایی شده‌اند. این استان از نظر تنوع زیستی گیاهان جایگاه دوم را در ایران دارا می‌باشد.

دانش سنتی بخشی از فرهنگ منحصر به فرد هر سرزمین است که در جهت سازگاری با شرایط محیطی از طریق تجربه حاصل شده است و به مرور به بخشی از فرهنگ اجتماعی و تولیدی آن جامعه تبدیل شده است. گیاه‌شناسی قومی، نزدیکترین روش ممکن برای مطالعه دانش مردم از کاربردهای متعدد گیاهانی است که آن‌ها را به کار می‌برند. این پژوهش با هدف بررسی دانش سنتی اکولوژیکی مردم محلی روستاهای جنگلی ارسباران درباره خواص دارویی گیاهان علفی و بوته‌ای موجود در این منطقه صورت گرفته است.

دو شاخص شیب و فاصله از جاده‌ دارای تاثیر دو جانبه بر شایستگی مرتع برای گیاهان دارویی هستند. شیب زیاد و عدم دسترسی به منطقه از سویی می‌توانند عاملی برای حفظ پوشش گیاهی گونه‌های دارویی باشند و از سوی دیگر به لحاظ عدم دسترسی بهره بردار از عوامل کاهش دهنده شایستگی خواهند بود.

شهر كازرون با مساحت حدود 4060 كيلومترمربع در 110 كيلومتری غرب شيراز واقع شده است. اين شهرستان به‌دليل وجود اقليم های متنوع، از نظر تنوع زيستی و گونه‌های گياهی منطقه‌ای حائز اهميت است. همچنين به دليل قدمت تاريخی و قرارداشتن در مسير كوچ عشاير، از نظر استفاده سنتی گياهان دارويی نيز نمونه‌ای بسيار بارز و شاخص می‌باشد.

شهرستان آباده در شمال استان فارس قرار دارد و از نظر آب و هوایی جز شهرستان‌های سردسیر و معتدل استان محسوب می‌شود و به دلیل موقعیت زمین شناسی از قبیل برخورداری از مناطق کوهستانی و دشتی متنوع و از نظر تنوع زیستی گونه‌های گیاهی منطقه ارزشمند محسوب می‌شود.

گیاهان دارویی بخش مهمی از طب سنتی بسیاری از کشورها از جمله ایران را تشکیل می‌دهند و در رویکردهای جدید درمانی نیز دارای ارزش و جایگاه ویژه‌ای می‌باشند. هدف از این مطالعه شناسایی گیاهان دارویی مهمی است که ساکنان محلی شهرستان رستم و روستاهای اطراف آن به­ طور گسترده در درمان بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌دهند.

استان فارس از لحاظ تنوع گونه ای گیاهان دارویی در حد بسیار مطلوبی قرار داشته و وجود عطاری های متعدد و بازار سنتی که محل عرضه گیاهان دارویی و ادویه جات هستند حاکی از توجه و علاقه مردم این دیار به گیاهان دارویی است.

بروز مقاومت‌های دارویی علیه آنتی بیوتیک‌ها و گسترش جهانی این معضل و همچنین، توانایی باکتری‌ها در ایجاد عفونت‌های حاد، سبب شده‌است پژوهشگران تلاش فراوانی را برای یافتن داروهای جدید ضدمیکروبی انجام دهند. پژوهش‌های نوین نشان داده اند که برخی از گیاهان دارویی که در پزشکی سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرند اثرات ضد باکتری موثری دارند. هدف از این مطالعه، بررسی اثرات زیست بوم بر خواص ضد میکروبی عصاره گیاهان دارویی بومی استان فارس در دو منطقه سپیدان (با آب و هوای سرد کوهستانی) و فسا (با آب وهوای گرم و خشک) می‌باشد.

آگاهی از خصوصیات اکولوژیکی و پراکنش جغرافیایی گیاهان دارویی منطقه تنگ بالنگستان به فعالیت‌های مدیریتی، حفاظتی و بهره‌برداری پایدار از پتانسیل آن‌ها کمک خواهد نمود. این تحقیق به روش عملیات صحرایی در فروردین تا خرداد ماه 1392، در محدوده حوزه آبخیز تنگ بالنگستان با مساحت 1767 هکتار که در شهرستان بهبهان در استان خوزستان، واقع شده است، انجام پذیرفت. براساس نتایج بدست آمده تعداد 65 گونه گیاهی متعلق به 27 تیره شناسایی شد.

وجود 60 گونه گیاهی دارویی در شهرستان بهبهان نشان می‌دهد که از لحـاظ گیاهـان دارویی غنی می‌باشد و این موضوع می‌تواند زمینه مناسبی را برای استفاده بهتر از گیاهان دارویی شهرستان بهبهان برای تولید فرآورده‌هایی با اثربخشی بیشتر و مضرات کمتر فراهم کند.

نتایج این پژوهش نشان داد که گیاهانی مانند زنیان و رازیانه که دارای نیاز آبی بالایی بودند، عملکرد سیر را به شدت کاهش داد، امـا به دلیل اینکه سهم عملکرد بالاتریی در کشت مخلـوط داشتند، از شاخص ارزش نسبی بیشتری برخوردار بودند. بـه طور کلی سیر را می‌توان با گیاهانی به صورت مخلـوط کشت نمود که دوره رشد کوتاه‌تری داشته و لذا به تعداد دفعات آبیاری کمتری نیاز دارند. ایـن امر موجب افزایش عملکرد سیر می‌شود، اگرچه شاخص ارزش نسـبی (RTV) ممکن است روند متفاوتی را نشان دهد.

منطقه اردستان با‌ توجه به موقعيت خاص جغرافيايی و اقليمی يكی از مناطق كم نظير كشور اسـت كـه در نتيجـه تنـوع آب و هوايی و گونه‌هايی گياهی از جمله گياهان دارویی، مي‌توان آن را يك بانك ژن غنی گياهی دانست. با توجه به اينكه بخش شمالی آن در مجاورت كوير نمك و بخش جنوبی، ادامه ارتفاعات كركس می‌باشد، سيمای متغيری از نظر تنوع ژنتيكی گياهـان دارويـی ايجاد كرده است. با ملاحظه پراكندگی منابع گياهی دارويی چنين به نظر می‌رسد كه انتشار، تنوع و غنای گونه‌ای در بخش جنوبی منطقه به طور چشمگيری بيشتر از بخش شمالی آن است.

نگاهی به وضعیت استان اصفهان از حیث انواع در بخش گیاهان دارویی نشان می‌دهد این خطه با بیش از ۲۸۵ گونه گیاهی به همراه ۳۰۰ نمونه بذر گیاهان دارویی در بانک بذر توانسته بستر مناسبی را برای کار و فعالیت در این صنعت به‌وجود آورد.

در تحقیقات بدست آمده از مردم نایین، به این نتیجه رسیده اند که آنان برای درمان بیماری‌های گوارشی، اعصاب و تنفسی به شیوه سنتی از گیاهان استفاده می‌کنند و گیاه خاکشیر و گل‌گاوزبان همچنان درصدر گیاهان مورد استفاده مردم این شهرستان است.

استفاده از گیاهان در درمان دارای پیشینه ای طولانی است و طب گیاهی همواره یکی از پایه های اصلی مکاتب طبی مشهور رایج در تمدن های باستانی بوده است. هم اکنون نیز گیاهان دارویی دارای اهمیت فوق العاده ای هستند و حجم بالایی از تجارت در دنیا را به خود اختصاص داده اند. با این وجود تا کنون تعداد محدودی مطالعه در ارتباط با بازاریابی گیاهان دارویی انجام شده است.

با توجه به شرایط اقلیمی و جغرافیایی ایران، توسعه کشت این گیاهان به ویژه در نواحی خشک و نیمه خشک اهمیت دوچندانی پیداکرده است. از این جهت پرورش گیاه گل محمدی در استان اصفهان، مورد توجه قرار گرفته است.

نقش داروسازان در مصرف صحيح داروهای گياهی و ايجاد ايمنی دارويی انكارناپذير است. اين مطالعه، با هدف سنجش آگاهی، نگرش و عملكرد داروسازان شهر اصفهان در خصوص مصرف داروهای گياهی صورت گرفت.

شهرستان کوهسرخ یکی از قطب‌های مهم گیاهان دارویی استان خراسان رضوی است که تا کنون ۱۷۴ گونه گیاهی در شهرستان کوهسرخ ثبت شده که ۷۰ گونه آن از نوع گیاهان دارویی است.

تحقیق حاضر با هدف آشنایی و مستندسازی فرهنگ استفاده سنتی از گیاهان خوراکی مراتع زبرخان واقع در استان خراسان رضوی صورت گرفت.