مقاله ها

توجه به افزایش تقاضا برای گیاه درمانی و روی آوردن انسانها به استفاده از گیاهان دارویی به جای داروهای شیمیایی و نظر به اهمیت گیاهان دارویی در پایداری اقتصادی و محیط زیستی، این مطالعه با هدف بررسی ترجیحات مصرفی گیاهان دارویی و فرآورده های گیاهان دارویی همچنین عوامل مؤثر بر میزان مصرف و نحوه استفاده آن توسط ساکنان محلی در منطقه هزارجریب استان مازندران در سال1397 انجام شده است.

در حوزه آبخیز زیلبرچای در ارتباط با گیاهان دارویی مطالعات قابل توجهی انجام نشده است. بنابراین، در راستای ادامه بررسی‌های گیاهان دارویی، این تحقیق با هدف شناسایی و مستند کردن گیاهان دارویی حوزه آبخیز زیلبرچای در استان آذربایجان شرقی برای معرفی ژنوتیپ‌های بخشی از کشور انجام گرفته است تا با این شناخت در ارتباط با احیاء، حفاظت، سازگاری و تکثیر آنها در مزارع گیاهان دارویی در مناطق مشابه اکولوژیکی اقدامات لازم صورت گیرد.

تا کنون 345 گونه گیاهی متعلق به 45 خانواده به عنوان گیاهان دارویی در‌‌ استان آذربایجان شرقی شناسایی شده‌اند. این استان از نظر تنوع زیستی گیاهان جایگاه دوم را در ایران دارا می‌باشد.

دانش سنتی بخشی از فرهنگ منحصر به فرد هر سرزمین است که در جهت سازگاری با شرایط محیطی از طریق تجربه حاصل شده است و به مرور به بخشی از فرهنگ اجتماعی و تولیدی آن جامعه تبدیل شده است. گیاه‌شناسی قومی، نزدیکترین روش ممکن برای مطالعه دانش مردم از کاربردهای متعدد گیاهانی است که آن‌ها را به کار می‌برند. این پژوهش با هدف بررسی دانش سنتی اکولوژیکی مردم محلی روستاهای جنگلی ارسباران درباره خواص دارویی گیاهان علفی و بوته‌ای موجود در این منطقه صورت گرفته است.

دو شاخص شیب و فاصله از جاده‌ دارای تاثیر دو جانبه بر شایستگی مرتع برای گیاهان دارویی هستند. شیب زیاد و عدم دسترسی به منطقه از سویی می‌توانند عاملی برای حفظ پوشش گیاهی گونه‌های دارویی باشند و از سوی دیگر به لحاظ عدم دسترسی بهره بردار از عوامل کاهش دهنده شایستگی خواهند بود.

شهر كازرون با مساحت حدود 4060 كيلومترمربع در 110 كيلومتری غرب شيراز واقع شده است. اين شهرستان به‌دليل وجود اقليم های متنوع، از نظر تنوع زيستی و گونه‌های گياهی منطقه‌ای حائز اهميت است. همچنين به دليل قدمت تاريخی و قرارداشتن در مسير كوچ عشاير، از نظر استفاده سنتی گياهان دارويی نيز نمونه‌ای بسيار بارز و شاخص می‌باشد.

شهرستان آباده در شمال استان فارس قرار دارد و از نظر آب و هوایی جز شهرستان‌های سردسیر و معتدل استان محسوب می‌شود و به دلیل موقعیت زمین شناسی از قبیل برخورداری از مناطق کوهستانی و دشتی متنوع و از نظر تنوع زیستی گونه‌های گیاهی منطقه ارزشمند محسوب می‌شود.

گیاهان دارویی بخش مهمی از طب سنتی بسیاری از کشورها از جمله ایران را تشکیل می‌دهند و در رویکردهای جدید درمانی نیز دارای ارزش و جایگاه ویژه‌ای می‌باشند. هدف از این مطالعه شناسایی گیاهان دارویی مهمی است که ساکنان محلی شهرستان رستم و روستاهای اطراف آن به­ طور گسترده در درمان بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌دهند.

استان فارس از لحاظ تنوع گونه ای گیاهان دارویی در حد بسیار مطلوبی قرار داشته و وجود عطاری های متعدد و بازار سنتی که محل عرضه گیاهان دارویی و ادویه جات هستند حاکی از توجه و علاقه مردم این دیار به گیاهان دارویی است.

بروز مقاومت‌های دارویی علیه آنتی بیوتیک‌ها و گسترش جهانی این معضل و همچنین، توانایی باکتری‌ها در ایجاد عفونت‌های حاد، سبب شده‌است پژوهشگران تلاش فراوانی را برای یافتن داروهای جدید ضدمیکروبی انجام دهند. پژوهش‌های نوین نشان داده اند که برخی از گیاهان دارویی که در پزشکی سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرند اثرات ضد باکتری موثری دارند. هدف از این مطالعه، بررسی اثرات زیست بوم بر خواص ضد میکروبی عصاره گیاهان دارویی بومی استان فارس در دو منطقه سپیدان (با آب و هوای سرد کوهستانی) و فسا (با آب وهوای گرم و خشک) می‌باشد.

آگاهی از خصوصیات اکولوژیکی و پراکنش جغرافیایی گیاهان دارویی منطقه تنگ بالنگستان به فعالیت‌های مدیریتی، حفاظتی و بهره‌برداری پایدار از پتانسیل آن‌ها کمک خواهد نمود. این تحقیق به روش عملیات صحرایی در فروردین تا خرداد ماه 1392، در محدوده حوزه آبخیز تنگ بالنگستان با مساحت 1767 هکتار که در شهرستان بهبهان در استان خوزستان، واقع شده است، انجام پذیرفت. براساس نتایج بدست آمده تعداد 65 گونه گیاهی متعلق به 27 تیره شناسایی شد.

وجود 60 گونه گیاهی دارویی در شهرستان بهبهان نشان می‌دهد که از لحـاظ گیاهـان دارویی غنی می‌باشد و این موضوع می‌تواند زمینه مناسبی را برای استفاده بهتر از گیاهان دارویی شهرستان بهبهان برای تولید فرآورده‌هایی با اثربخشی بیشتر و مضرات کمتر فراهم کند.

نتایج این پژوهش نشان داد که گیاهانی مانند زنیان و رازیانه که دارای نیاز آبی بالایی بودند، عملکرد سیر را به شدت کاهش داد، امـا به دلیل اینکه سهم عملکرد بالاتریی در کشت مخلـوط داشتند، از شاخص ارزش نسبی بیشتری برخوردار بودند. بـه طور کلی سیر را می‌توان با گیاهانی به صورت مخلـوط کشت نمود که دوره رشد کوتاه‌تری داشته و لذا به تعداد دفعات آبیاری کمتری نیاز دارند. ایـن امر موجب افزایش عملکرد سیر می‌شود، اگرچه شاخص ارزش نسـبی (RTV) ممکن است روند متفاوتی را نشان دهد.

منطقه اردستان با‌ توجه به موقعيت خاص جغرافيايی و اقليمی يكی از مناطق كم نظير كشور اسـت كـه در نتيجـه تنـوع آب و هوايی و گونه‌هايی گياهی از جمله گياهان دارویی، مي‌توان آن را يك بانك ژن غنی گياهی دانست. با توجه به اينكه بخش شمالی آن در مجاورت كوير نمك و بخش جنوبی، ادامه ارتفاعات كركس می‌باشد، سيمای متغيری از نظر تنوع ژنتيكی گياهـان دارويـی ايجاد كرده است. با ملاحظه پراكندگی منابع گياهی دارويی چنين به نظر می‌رسد كه انتشار، تنوع و غنای گونه‌ای در بخش جنوبی منطقه به طور چشمگيری بيشتر از بخش شمالی آن است.

نگاهی به وضعیت استان اصفهان از حیث انواع در بخش گیاهان دارویی نشان می‌دهد این خطه با بیش از ۲۸۵ گونه گیاهی به همراه ۳۰۰ نمونه بذر گیاهان دارویی در بانک بذر توانسته بستر مناسبی را برای کار و فعالیت در این صنعت به‌وجود آورد.

در تحقیقات بدست آمده از مردم نایین، به این نتیجه رسیده اند که آنان برای درمان بیماری‌های گوارشی، اعصاب و تنفسی به شیوه سنتی از گیاهان استفاده می‌کنند و گیاه خاکشیر و گل‌گاوزبان همچنان درصدر گیاهان مورد استفاده مردم این شهرستان است.

استفاده از گیاهان در درمان دارای پیشینه ای طولانی است و طب گیاهی همواره یکی از پایه های اصلی مکاتب طبی مشهور رایج در تمدن های باستانی بوده است. هم اکنون نیز گیاهان دارویی دارای اهمیت فوق العاده ای هستند و حجم بالایی از تجارت در دنیا را به خود اختصاص داده اند. با این وجود تا کنون تعداد محدودی مطالعه در ارتباط با بازاریابی گیاهان دارویی انجام شده است.

با توجه به شرایط اقلیمی و جغرافیایی ایران، توسعه کشت این گیاهان به ویژه در نواحی خشک و نیمه خشک اهمیت دوچندانی پیداکرده است. از این جهت پرورش گیاه گل محمدی در استان اصفهان، مورد توجه قرار گرفته است.

نقش داروسازان در مصرف صحيح داروهای گياهی و ايجاد ايمنی دارويی انكارناپذير است. اين مطالعه، با هدف سنجش آگاهی، نگرش و عملكرد داروسازان شهر اصفهان در خصوص مصرف داروهای گياهی صورت گرفت.

شهرستان کوهسرخ یکی از قطب‌های مهم گیاهان دارویی استان خراسان رضوی است که تا کنون ۱۷۴ گونه گیاهی در شهرستان کوهسرخ ثبت شده که ۷۰ گونه آن از نوع گیاهان دارویی است.

تحقیق حاضر با هدف آشنایی و مستندسازی فرهنگ استفاده سنتی از گیاهان خوراکی مراتع زبرخان واقع در استان خراسان رضوی صورت گرفت.

هدف از این تحقیق، شناسایی گیاهان دارویی مورد استفاده بهره برداران عشایری و جمع آوری اطلاعات عشایر مرتع چهل کمان در مورد اندام های دارویی و نحوه استفاده از آن ها و همچنین، بیماری های قابل درمان با گیاهان دارویی مورد استفاده عشایر منطقه می باشد.

گیاهان دارویی یکی از اقلام مهم تولیدی وصادراتی بخش کشاورزی است که توجه ویژه به گسترش صادرات آن با توجه به ارزآوری و ایجاد ارزش افزوده نقش مهمی در رونق تولید آن و افزایش تکاثری تجارت آن بر عهده دارد. در ایران استان خراسان رضوی یکی از استان‌های پیشرو در تولید و تجارت گیاهان دارویی به‌حساب می‌آید. این مطالعه برآن است تا به بررسی وضعیت صادراتی گیاهان دارویی استان خراسان رضوی و نقش دو طرفه رشد صادرات و رشد تولید بپردازد.

شهرستان های استان تهران به ویژه شهرستان های فیروزکوه، دماوند و شمیرانات از لحاظ شرایط اقلیمی از پتانسیل خوبی برای پرورش گیاهان دارویی برخوردار هستند.

وجود رابطه عمیق بین مردم وگیاهان از قدیمی ترین ویژگی های تمامی فرهنگ های بشری است، رابطه ای که عمیق، همیشگی و ضروری است و شاید به دلیل بدیهی دانستن این رابطه در بسیاری از اوقات مورد توجه پژوهش های علمی قرار نمی گرفته است.

در ایران تعداد زیادی از مردم گونه ‏های طبیعی گیاهان را استفاده می‏ ‌کنند. در چنین شرایطی اطلاع از عوامل مرتبط با بکارگیری گیاهان دارویی، امکان اطلاع ‏رسانی و مداخله به منظور تغییر رفتار افراد در راستای گسترش بکارگیری گیاهان دارویی، موثر است.

چغندرقند در مقابل تغییرات محیط سازگاری نسبتاً زیادی دارد و عواملی از قبیل تغییرات حرارت، نور، طول روز و آب در رشد و نمو و مقدار محصول ریشه و درصد قند آن اثر می کنند.

ايران با داشتن هشت اقليم و خراسان رضوی با دارا بودن چهار اقليم متنوعترين اقليمها را در خود جای داده است. اين اقليمها بهترين نوع آب و هوایی برای کشاورزی محسوب میشوند و تاثير زيادی در مرغوبيت محصولات کشاورزی دارند.

استفاده از زیست فناوری برای تولید محصولات تراریخته، فرصت ها و چالش های جدیدی را برای انسان به وجود آورده است.

یافته های توصیفی نشان می‌دهد که نگرش 6/47 درصد از متخصصان نسبت به کارگیری گیاهان تراریخته در سطح متوسط است. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که پنج عامل ایمنی زیستی، مدیریتی، اعتقادی، آینده نگری و شناختی در حدود 86 درصد از واریانس نگرش متخصصان را نسبت به بکارگیری گیاهان تراریخته تبیین می‌کنند.

با توجه به فعاليت گسترده عطاران در بكارگيری گياهان دارويی در زمينه مشكلات مربوط به سلامت، اين مطالعه با هدف بررسی آگاهی عطاران شهر تهران از ويژگی های گياهان دارويی انجام گرفت. نتايج اين مطالعه ناكافی بودن آگاهی برخی از عطاران در زمينه گياهان دارويی را نشان داد. لزوم تقويت آگاهی عطاران از طريق مداخلات آموزشی و نظارت بر كار آنان از سوی سازمان های متولی سلامت به منظور ارتقای كيفيت ارايه خدمات عطاران و بكارگيری منطقی گياهان دارويی از سوی آنان توصيه می‌گردد.

ضروری است که مطالعات گسترده، دقیق و همه‌جانبه‌ای در خصوص وضعیت و جایگاه داروهای گیاهی در جوامع صورت پذیرد. بررسی میزان تمایل پزشکان به تجویز داروهای گیاهی – بعنوان یک قشر تحصیل کرده از جامعه و دارای صلاحیت برای تجویز داروهای گیاهی و همچنین ارزیابی نسخ دارویی از نظر تجویز گیاهی می‌تواند وضعیت و جایگاه داروهای گیاهی در نظام سلامت را تا حد زیادی مشخص نماید.

شیرین بیان یکی از مهمترین گیاهان دارویی بومی ایران است که از قدیم برای درمان بیماری‌ها آن را مصرف می‌کردند. ماده اصلی گیاه شیرین بیان، ترکیب ساپونین تری ترپنوئیدی به نام اسید گلیسیریزیک یا گلیسیریزین با شیرینی ۳۰ تا ۵۰ برابر ساکارز است که در صنایع غذایی و دارویی کاربرد دارد. برای این گیاه دارویی فواید بسیاری را ذکر کرده‌اند. در طب سنتی از ریشه شیرین بیان برای درمان زخم معده استفاده می‌شود. شیرین بیان در تمام مناطق ایران به صورت خودرو رشد می‌کند. اگرچه این گیاه در بسیاری از کشور‌ها به عنوان گیاه دارویی کشت می‌شود، اما در دیم‌زار‌های استان کرمانشاه، ایلام، فارس، خوزستان و مزارع کشاورزی شهر‌های مرکزی، چون اصفهان و اراک به عنوان یک علف هرز در مزارع نخود و گندم محسوب می‌شود. بسته کارآفرینی مربوط به کشت این گیاه دارویی ارزشمند که توسط کارگروه تخصصی توسعه فناوری و کارآفرینی گیاهان دارویی و طب سنتی ذیل ستاد توسعه علوم و فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تهیه شده هم‌اکنون در وبسایت پدیده گیاه قابل دسترس می‌باشد.