مقاله ها

افزایش روز افزون مقاومت آنتی بیوتیک‌ها و عوارض جانبی آنها و استفاده بیش از حد نگهدارنده‌های غذایی شیمیایی که بعضی مشکوک به سرطان‌زایی هستند توجه به عصاره و داروهای گیاهی و مواد ضدمیکروبی طبیعی را بیشتر نموده‌است.

مطالعه فنولوژیک برای تنظیم برنامه‌های بهره‌برداری از گیاهان، میزان مواد مؤثر، جمع‌آوری بذرها، مبارزه با آفات گیاهی، جلوگیری از برداشتهای بی‌موقع، از بین‌ بردن گیاهان هرز و مهاجم، پرورش زنبور عسل‌ و شناخت‌ ارزش غذایی گونه‌های گیاهی در مراحل مختلف حیاتی حایز اهمیت فراوانی است‌. در این بررسی سه محل‌ در عرضها و نقاط مختلف ارتفاعی با تنوع گیاهی متفاوت در محدوده جغرافیایی استان هرمزگان بین 800 تا 1400 متر ارتفاع از سطح دریا برگزیده شدند. در هر رویشگاه فعالیتهای رویشی و زایشی گونه دارویی مورخوش (Zhumeria majdae) هر هفته یکبار در مدت 2 سال ثبت گردید.

توسعه اکوتوریسم و معرفی گیاهان دارویی و معطر ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺿﺮورت دارد ﺗﺎ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﻮﻟﻔﻪ‌های ﺗﻮﺳﻌﻪ اکوتوریسم ﺗﺎﺛﯿﺮگذار، در ﺟﻬﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﯾﻦ ﺻﻨﻌﺖ، اﯾﺠﺎد کار و رﻓﻊ ﻣﻌﻀل بیکاری در کشور و ﻣﻨﻄﻘﻪ گام ﻣﻮﺛﺮی ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد.

تنوع رویش گیاهان مختلف دارویی در طبیعت نواحی مختلف استان گلستان، حاکی از توان منابع محیطی همچون خاک و اقلیم این استان و نشان دهنده امکان تولید زراعی گیاهان دارویی می‌باشد. گونه‌های متعددی از گیاهان دارویی در استان گلستان شناسایی شده، اما تعداد بسیار کمی از آنها مورد ارزیابی زراعی قرار گرفته‌اند.

رویکرد ﺟﺪﯾﺪ ﻋﻠﻢ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ گیاﻫﺎن دارویی و ﻣﻮاد طبیعی ﺑﻪ ﺟﺎی اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎیی ﻣﺼﻨﻮعی، اﻫﻤﯿﺖ کشت و ﻓﺮآوری اﯾﻦ گیاﻫﺎن را روﺷﻦ میﺳﺎزد و ﺑﺎزگشت ﺑﻪ ﺳﻮی ﻃﺐ سنتی ﺳﺒﺐ ﺷﺪه که ﺑﯿﺶ از 80 درﺻﺪ ﺗﺤﻘﯿﻖ در مراکز ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت دارویی دﻧﯿﺎ ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد گیاهی و طبیعی ﻣﻌﻄﻮف ﺷﻮد. ﻫﺪف اﯾﻦ پژوﻫﺶ ﺷﻨﺎﺳﺎیی و ﻣﻌﺮفی گونهﻫﺎی دارویی ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺮاﺗﻊ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن گنبدکاووس می‌باشد.

گنبدکاووس به مساحت 450 هکتار در بخش شرقی واقع شده است. بررسی به عمل آمده نشان داد که در منطقه مورد مطالعه 125 آرایه گیاهی متعلق به 102 جنس و 36 خانواده وجود دارد.

گیاهان دارویی استان گلستان از تنوع قابل توجهی برخوردار هستند. بخش عمده‌ای از گیاهان اطراف ما را گیاهان دارویی تشکیل می‌دهند که در طب سنتی و مدرن برای درمان بیماری‌ها از آن‌ها استفاده می‌شود. استان گلستان نیز دارای طیف قابل توجهی از گونه‌های گیاهان دارویی است.

کارآفرینی اجتماعی یعنی شناسایی یک فرصت با استفاده بهینه از منابع جهت جذب استعدادهای یک جامعه به منظور رشد دانش و کمک به اقتصاد و تشویق جهت تغییر نگرش جامعه می‌باشد. استان گلستان با داشتن تنوع آب و هوایی دارای پوشش گیاهی متنوع می‌باشد بطوریکه که تاکنون 409 گونه از گیاهان دارویی متعلق به 95 تیره گیاهی در این منطقه شناسایی شده‌است. با توجه به پتانسیل رویش گیاهان دارویی در استان، کمیته راهبردی گیاهان دارویی در سال 1390 به منظور تعیین اولویت‌های کشت گیاهان دارویی در استان تشکیل گردید.

استفاده روزافزون زنبورداران از مراتع طبیعی منطقه خوش ییلاق، توجه این صنعت را به گیاهان خودرو شهدزا جلب کرده است. اهمیت اقتصادی و سنجش معیارهای بازاریابی عسل‌هاي موجود، براساس مواد و گیاهان مورد استفاده زنبورعسل می‌باشد. این مطالعه به منظور شناسایی گیاهان دارویی مورد استفاده زنبور عسل که قسمت عمده عسل تولیدی این منطقه از شهد این گیاهان تامین می‌شود، انجام گرفت. به همین منظور گیاهان دارویی مورد استفاده زنبور عسل در منطقه شناسایی و مورد تحلیل قرار گرفت.

در حوزه رحیم‌آباد گیاهان دارویی فراوانی مشاهده می‌گردد که به عنوان ذخایر ملی کشور محسوب شده، لذا توسعه و بهره‌برداری از آنها باید زیر نظر متخصصان و طبق یک برنامه‌ریزی صحیح انجام شود.

تعدادی از گونه‌های دارویی در شهرستان گرگان مورد شناسایی و بررسی قرار گرفت، از جمله صفاتی که در این تحقیق مورد ارزیابی قرار گرفت شامل: اسم علمی گونه، اسم فارسی، خانواده، اسم محلی، ارتفاع از سطح دریا، فرم رویشی گونه، وضعیت رویشگاه، اقلیم، شیب منطقه رویش، گیاهان همراه، شکل زیستی، قسمت‌های مورد استفاده گیاه، مورد مصرف و ترکیبات شاخص این گونه‌ها بود.

طی نمونه برداری‌های انجام شده در سال های 1376 تا 1385 در منطقه‌های مختلف استان گلستان، بر اساس جمع‌آوری پوره‌های سفید بالک‌ها از سطح برگ‌های گیاهان مختلف، بیست و چهار گونه سفیدبالک شناخته شده‌است.

در این تحقیق به بررسی تنوع گونه‌ای در مراتع کوهستانی چهارباغ واقع در جنوب گرگان, استان گلستان، پرداخته شده‌است.

شناسایی گیاهان دارویی و بویژه بررسی در خصوص مواد موثره بعنوان یکی از فعالیت‌های حوزه گیاهان دارویی می‌باشد به عبارت دیگر هر گیاه دارای مواد متابولیکی اولیه و ثانویه بوده که می‌تواند به‌عنوان یکی از مواد موثره در درمان بیماری‌ها موثر واقع شود که مطالعه مروری این مقاله بدنبال شناسایی و معرفی مواد موثر گیاهان حاشیه رودخانه اترك از منطقه کرند تا صوفیکم می‌باشد.

از آنجا که لازمه مدیریت پایدار مراتع شناخت رویشگاه گونه‌ها و عوامل محیطی مـؤثر بـر پـراکنش مکانی آنها می‌باشد و از طرفی شناسایی گیاهان مفید و دارویی و بهره‌برداری چندمنظوره از مراتع علاوه بر بازده اقتصادی برای مردم بومی، سلامت این اکوسیستم را در بـر خواهـد داشت؛ در مرتع کوهستانی اولنگاستان گلستان اثر مهمترین عوامل محیطی بر پراکنش گیاهان دارویی مورد بررسی قرار گرفت.

نتایج بررسی‌ها مشخص کرد که گیاهان این منطقه از نظر اقتصادی برای بهره برداران بومی درآمدزا بوده و می‌تواند براي ساکنین منطقه اشتغال ایجاد کند. سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور به عنوان دستگاه متولی جهت توانمندسازی بهره‌برداران عرصه‌های مرتعی باید نسبت به تهیه طرح محصولات فرعی مرتعی و واگذاری طرح به مجریان اقدام نموده تا از توان عرصه‌های طبیعی درتولید و فرآوری محصولات فرعی، خوراکی، دارویی، صنعتی، بهداشتی استفاده گردد.

بر اساس نتایج به‌دست آمده از میانگین درصد پوشش بعد از آتش‌سوزی نشان داد که لکه بوته‌ اسپرس سوخته موجب افزایش گونه یونجه در زیر بوته در هر دو دامنه شمالی و جنوبی شد و نیز آتش موجب افزایش گونه پنجه برگ راست در دامنه شمالی و تاثیر منفی در دامنه جنوبی داشت.

مطالعات و تحقیقات پژوهشی پیچیده ارتباطات بین گیاهان و فرهنگ مردم (اتنوبوتانی) از جالب‌ترین و مهم‌ترین زمینه‌های تحقیقاتی است. تحقیق حاضر نیز با هدف شناسایی گیاهان مورد استفاده زنبورعسل و تعیین میزان جذابیت گیاهان از دیدگاه زنبورداران در منطقه مرتعی- جنگلی توسکستان در استان گلستان پرداخته است.

در این‌ تحقیق‌ که به منظور جمع‌آوری و شناسایی گیاهان دارویی استان کرمانشاه صورت گرفت، ابتدا از فهرست فلوریستیک استان کرمانشاه اسامی گیاهانی که در منابع علمی به عنوان گیاه دارویی ذکر گردیده‌اند و همچنین نشانی محل جمع‌آوری و نقاط پراکنش آنها در استان کرمانشاه استخراج گردید.

در بین شهرستان‌های استان بیشترین غنای گونه‌های مربوط بـه صحنه، کرمانشاه و سرپل ذهاب می‌باشد، در حالیکه بیشترین مقدار شاخص شانون مربوط به شهرهای هرسین، کنگاور و صحنه است، نشان می‌دهد که شاخص غنای گونه‌های بالا لزوما نشان‌دهنده تنوع زیستی بالا نمی‌باشد.

استفاده از گیاهان دارویی در بین مردم در حال افزایش است و وجود آلاینده‌هایی چون فلزات سنگین در آن‌ها می‌تواند بر روی سلامت مصرف کنندگان مؤثر باشد. بنابراین، هدف از این مطالعه تعیین میزان تجمع برخی فلزات سنگین در چند گیاه دارویی پرمصرف و ارزیابی ریسک خطر آن‎ها در کودکان و بزرگسالان بود.

توسعه و اجرایی شدن برنامه‌های اثربخش و مفید در راستای احیاء، حفاظت و بهره برداری مناسب از گونه‌های دارویی تنها با شناسایی ویژگی‌های گیاهی و اکولوژیکی میسر است. گیاه انزروت (Astragalus fasciculifolius Bioss) از خانواده بقولات (Fabaceae) گونه دارویی ارزشمندی است که از نظر ترکیب هایی مانند ساپونین ها، فلاونوییدها و پلی ساکاریدها نقش موثری در درمان بیماری های قلبی، بازدارندگی رشد سلول های سرطانی و از بین بردن اثرات شیمی درمانی دارد.

میکوریز آربوسکولار رایج‌ترین نوع همزیستی با گیاهان را در بین انواع مختلف قارچ‌های میکوریز تشکیل می‌دهد. کلونیزاسیون ریشه با این قارچ‌ها سبب افزایش مقاومت گیاهان در برابر تنش‌های زنده و غیرزنده، افزایش رشد ازطریق افزایش جذب عناصر، بهبود‌یافتن رابطۀ آبی گیاهان و حفاظت از گیاهان در برابر بیماری‌ها می‌شود.

همزیستی گیاهان با میکروارگانیسم‌ها و سایر موجودات زنده موجب حفظ و پایداری گونه‌های گیاهی و حفظ جوامع گیاهی می گردد. میکوریز یکی از سودمندترین همزیستی‌ها می‌باشد که در آن گیاه میزبان و قارچهای همزیست بطور متقابل فایده می‌برند.

دستیابی به تجربیات و اطلاعات نهفته و غیرمستند یكی از راهكارهای ارزشمند جهت توسعه علوم دارویی و مبنای تولید داروهای جدید می‌باشد. قوم گیاه شناسی یا اتنوبوتانی بازیابی سنت‌هایی می‌باشد كه به صورت غیر مكتوب و در خطر نابودی هستند. حفظ و انعكاس این روش‌های سنتی راهنمای ارزشمندی جهت دستیابی به منابع دارویی جدید می‌باشد. هدف از این مطالعه، قوم گیاه شناسی منطقه كوه جوپار واقع در استان كرمان بوده است.

با توجه به گرایش جدید به سمت گیاه‌ درمانی و کمبود اطلاعات در زمینه گیاهان دارویی، به نظر می رسد اطلاعات بومی و دانش سنتی می تواند نقش مهمی در پایه ریزی تحقیقات علمی آتی داشته باشد. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف شناسایی گیاهان دارویی مراتع ارزوییه در استان کرمان انجام گرفته است.

در این بررسی جهت احتمال وجود این‌گونه موجودات در گیاهان زراعی و همچنین علف‌های هرز، از مناطق کشاورزی استان کرمان ( جنوب و جنوب شرق ) بازدید به‌عمل آمد و از گیاهان باعلائم مشکوک فیتوپلاسمایی نظیر ریزبرگی، جاروک، کوتولگی، زردی و فیلودی و نیز فاقد علائم شاخص و عمدتا از محیط اطراف درختان لیموترش باعلائم جاروک و مزارع کنجد تحت تاثیر بیماری گل سبز نمونه برداری شد.

دره قاسملوی اروميه يكی از عرصه‌های جالب و تيپيك در منطقه غرب كشور بوده و گونه‌های گياهی بسياری ‌را در خود جای داده است. اين ذخيرگاه در مسير جاده اروميه - اشنويه بوده و به عنوان گردشگاهی طبيعی مورد بازديد علاقمندان قرار می‌گيرد.

هدف از این پژوهش بررسی اصول مرتبط بین کمپ گلخانه دارویی و تأثیر درمانی آنها بر اساس معماری پایدار می‌باشد.

منطقه حمزه آباد مهاباد با مساحت تقریبی حدود 700 هکتار در فاصله 15کیلومتری جنوب شهرستان مهاباد واقع شده است. منطقه ی حمزه آباد مهاباد از نظر پوشش گیاهی غنی می باشد.

با توجه به مطالعات صورت گرفته در مجموع 90 گونه گیاه دارویی مربوط به 31 خانواده و 61 جنس در استان آذربایجان غربی رویش طبیعی داشته و در تیپ های گیاهی موجود در مراتع این استان رویش دارند.

در طول تاریخ و سیر تدریجی تحولات علمی، نقش گیاهان در درمان و شناخت مواد موثره این گیاهان باعث گردید تا از آنها در صنعت داروسازی، تهیه رنگ، موادغذایی و عطر استفاده های شایان توجهی شود که گروهی از گیاهان دارویی، گیاهان آبزی می‌باشند. از طرفی گیاهان آبزی به خاطر اثرات مثبت و منفی زیادی که دارند، مصارف غذایی برای آبزیان، پرندگان و مصارف دارویی و علوفه‌ها حائز اهمیت می‌باشد.

هم اکنون نیز با توجه به افزایش جمعیت و نیاز بیشتر انسان به طبیعت به ویژه منابع طبیعی تجدید شونده به نظر می رسد که ادامه این‌گونه مطالعات ضروری باشد تا براساس اطلاعات بدست آمده بتوان به استفاده صحیح از این منابع و ارائه الگوی دقیق به منظور توسعه پایدار اقدام نمود. هدف این مقاله، شناسایی و معرفی گیاهان دارویی مراتع حوزه آبخیز نورود با استفاده از دانش بومی و منابع معتبر علمی بوده که در راستای استفاده چند منظوره بهربرداران از مراتع جهت اجرای بهتر طرح های مرتعداری در محدوده های عرفی می تواند مد نظر کارشناسان قرار گیرد.

شناسایی نیازهای اکولوژیک گونه‌های گیاهی مختلف و عوامل محیطی مؤثر در استقرار آن‌ها را می‌توان نخستین گام در راستای شناخت مناطق مستعد رشد و توسعه آن‌ها جهت اصلاح و احیای مراتع از طریق مرتع‌کاری دانست. از این رو، در مطالعه حاضر، نقش متغیرهای فیزیکی و شیمیایی خاک در پراکنش و استقرار گیاهان دارویی در منطقه دراسله، سوادکوه، مازندران مورد مطالعه قرار گرفته است.

مقاله حاضر نیز با هدف معرفی دانش تجربی روستاییان محلی منطقـه هزار جریـب بهشـهر اسـتان مازنـدران در رابطه با شناسایی گیاهان دارویی و خوراکی و همچنین نحوه استفاده از آن‌ها، انجام گرفته است. اطلاعات مورد نیاز ایـن تحقیـق بـا دو روش یعنی انجام مصاحبه‌های مستقیم با روستاییان و همچنین تکمیل پرسشنامۀ جمع‌آوری گردیده‌است.

این تحقیق با هدف شناسایی برخی از گیاهان دارویی منطقه هزارجریب نکا انجام شد. پس از بررسی بخش هزارجریب شهرستان نکا، پرسشنامه هایی به منظور جمع آوری اطلاعات در خصوص گیاهان دارویی مورد استفاده در مصارف درمانی در میان افراد مختلف توزیع گشت و اطلاعات آن جمع آوری شد.

در این تحقیق, بازاریابی چهار رقم گل و گیاه زینتی استرلیزیا, اسپاراگوس, کاج لاوسون و شمشاد توپی در استان مازندران که یکی از قطب های اصلی تولید گل در کشور است مورد بررسی قرار گرفت.

مطالعه حاضر به منظور سنجش زمینه تشکیل شرکت تعاونی گیاهان دارویی در شهرستان بهشهر بخش یانه سر جهت کارآفرینی و ایجاد فرصتهای شغلی جدید صورت گرفته است.

توجه به افزایش تقاضا برای گیاه درمانی و روی آوردن انسانها به استفاده از گیاهان دارویی به جای داروهای شیمیایی و نظر به اهمیت گیاهان دارویی در پایداری اقتصادی و محیط زیستی، این مطالعه با هدف بررسی ترجیحات مصرفی گیاهان دارویی و فرآورده های گیاهان دارویی همچنین عوامل مؤثر بر میزان مصرف و نحوه استفاده آن توسط ساکنان محلی در منطقه هزارجریب استان مازندران در سال1397 انجام شده است.

در حوزه آبخیز زیلبرچای در ارتباط با گیاهان دارویی مطالعات قابل توجهی انجام نشده است. بنابراین، در راستای ادامه بررسی‌های گیاهان دارویی، این تحقیق با هدف شناسایی و مستند کردن گیاهان دارویی حوزه آبخیز زیلبرچای در استان آذربایجان شرقی برای معرفی ژنوتیپ‌های بخشی از کشور انجام گرفته است تا با این شناخت در ارتباط با احیاء، حفاظت، سازگاری و تکثیر آنها در مزارع گیاهان دارویی در مناطق مشابه اکولوژیکی اقدامات لازم صورت گیرد.

تا کنون 345 گونه گیاهی متعلق به 45 خانواده به عنوان گیاهان دارویی در‌‌ استان آذربایجان شرقی شناسایی شده‌اند. این استان از نظر تنوع زیستی گیاهان جایگاه دوم را در ایران دارا می‌باشد.

دانش سنتی بخشی از فرهنگ منحصر به فرد هر سرزمین است که در جهت سازگاری با شرایط محیطی از طریق تجربه حاصل شده است و به مرور به بخشی از فرهنگ اجتماعی و تولیدی آن جامعه تبدیل شده است. گیاه‌شناسی قومی، نزدیکترین روش ممکن برای مطالعه دانش مردم از کاربردهای متعدد گیاهانی است که آن‌ها را به کار می‌برند. این پژوهش با هدف بررسی دانش سنتی اکولوژیکی مردم محلی روستاهای جنگلی ارسباران درباره خواص دارویی گیاهان علفی و بوته‌ای موجود در این منطقه صورت گرفته است.

دو شاخص شیب و فاصله از جاده‌ دارای تاثیر دو جانبه بر شایستگی مرتع برای گیاهان دارویی هستند. شیب زیاد و عدم دسترسی به منطقه از سویی می‌توانند عاملی برای حفظ پوشش گیاهی گونه‌های دارویی باشند و از سوی دیگر به لحاظ عدم دسترسی بهره بردار از عوامل کاهش دهنده شایستگی خواهند بود.

شهر كازرون با مساحت حدود 4060 كيلومترمربع در 110 كيلومتری غرب شيراز واقع شده است. اين شهرستان به‌دليل وجود اقليم های متنوع، از نظر تنوع زيستی و گونه‌های گياهی منطقه‌ای حائز اهميت است. همچنين به دليل قدمت تاريخی و قرارداشتن در مسير كوچ عشاير، از نظر استفاده سنتی گياهان دارويی نيز نمونه‌ای بسيار بارز و شاخص می‌باشد.

شهرستان آباده در شمال استان فارس قرار دارد و از نظر آب و هوایی جز شهرستان‌های سردسیر و معتدل استان محسوب می‌شود و به دلیل موقعیت زمین شناسی از قبیل برخورداری از مناطق کوهستانی و دشتی متنوع و از نظر تنوع زیستی گونه‌های گیاهی منطقه ارزشمند محسوب می‌شود.

گیاهان دارویی بخش مهمی از طب سنتی بسیاری از کشورها از جمله ایران را تشکیل می‌دهند و در رویکردهای جدید درمانی نیز دارای ارزش و جایگاه ویژه‌ای می‌باشند. هدف از این مطالعه شناسایی گیاهان دارویی مهمی است که ساکنان محلی شهرستان رستم و روستاهای اطراف آن به­ طور گسترده در درمان بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌دهند.

استان فارس از لحاظ تنوع گونه ای گیاهان دارویی در حد بسیار مطلوبی قرار داشته و وجود عطاری های متعدد و بازار سنتی که محل عرضه گیاهان دارویی و ادویه جات هستند حاکی از توجه و علاقه مردم این دیار به گیاهان دارویی است.

بروز مقاومت‌های دارویی علیه آنتی بیوتیک‌ها و گسترش جهانی این معضل و همچنین، توانایی باکتری‌ها در ایجاد عفونت‌های حاد، سبب شده‌است پژوهشگران تلاش فراوانی را برای یافتن داروهای جدید ضدمیکروبی انجام دهند. پژوهش‌های نوین نشان داده اند که برخی از گیاهان دارویی که در پزشکی سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرند اثرات ضد باکتری موثری دارند. هدف از این مطالعه، بررسی اثرات زیست بوم بر خواص ضد میکروبی عصاره گیاهان دارویی بومی استان فارس در دو منطقه سپیدان (با آب و هوای سرد کوهستانی) و فسا (با آب وهوای گرم و خشک) می‌باشد.

آگاهی از خصوصیات اکولوژیکی و پراکنش جغرافیایی گیاهان دارویی منطقه تنگ بالنگستان به فعالیت‌های مدیریتی، حفاظتی و بهره‌برداری پایدار از پتانسیل آن‌ها کمک خواهد نمود. این تحقیق به روش عملیات صحرایی در فروردین تا خرداد ماه 1392، در محدوده حوزه آبخیز تنگ بالنگستان با مساحت 1767 هکتار که در شهرستان بهبهان در استان خوزستان، واقع شده است، انجام پذیرفت. براساس نتایج بدست آمده تعداد 65 گونه گیاهی متعلق به 27 تیره شناسایی شد.

وجود 60 گونه گیاهی دارویی در شهرستان بهبهان نشان می‌دهد که از لحـاظ گیاهـان دارویی غنی می‌باشد و این موضوع می‌تواند زمینه مناسبی را برای استفاده بهتر از گیاهان دارویی شهرستان بهبهان برای تولید فرآورده‌هایی با اثربخشی بیشتر و مضرات کمتر فراهم کند.