مقاله ها

گیاهان دارویی از غنیمت های بسیار ارزشمند در منابع طبیعی به شمار می روند. در سال های اخیر استفاده از گیاهان دارویی به دلیل عوارض جانبی داروهای شیمیایی بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته اند.

هدف از این پژوهش شناخت گیاهان دارویی است که در منطقه ی خراسان شمالی به ویژه به وسیله روستاییان شهرستان بجنورد و شیروان در گذشته و گاه موارد هنوز، در درمان بیماری های دامی کاربرد داشته و دارند.

در استان زنجان بیش از ۱۲۰ نوع گونه گیاهی دارویی از جمله تره کوهی، گزنه سگ، شنگی، ریواس، بولاق اوتی و غیره وجود دارد.

هدف اصلی آن جمع‌آوری و شناسایی کلیه گیاهان دارویی موجود در استان و تدوین مجموعه گیاهان دارویی استان زنجان می‌باشد. برای انجام این طرح هم از جمع آوری نمونه‌های گیاهی و اطلاعات صحرایی و میدانی و هم از اطلاعات کتابخانه ای و هرباریومی استفاده شده‌است.

مطالعه حاضر در صدد آن است تا ویژگی‌های تولیدکنندگان فعلی گیاهان دارویی در استان زنجان را مورد بررسی قرار دهد. با مراجعه به سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان، لیست تولیدکنندگان فعلی گیاهان دارویی در استان زنجان به عنوان جامعه آماری مورد مطالعه تعیین شد که همه آنها به صورت سرشماری مورد بررسی قرار گرفتند.

یکی از مهمترین گیاهان دارویی کشورمان، زیره ی سیاه می باشد که در مناطق مختلفی از استان یزد می روید. درمان زخم معده، درمان شکستگی استخوان، برطرف کردن نفخ شکم، تب بر، کاهش چربی و کلسترول خون، ضد آلرژی و کاهش قند خون و بسیاری فواید دیگر از خواص دارویی مهم این گیاه می باشند. اسانس زیره سیاه خاصیت ضد اکسایشی داشته و در طعم دهنده های غذا، نوشابه، شکلات و پنیر استفاده می شود.

هدف این مطالعه شناسایی پرمصرف‌ترین گیاهان دارویی منطقه با استفاده از دانش و تجربه بومیان و همچنین معرفی خواص و ویژگی‌های ناشناخته این گیاهان می‌باشد.‌

پراکنش گیاهان دارویی, استان بوشهر به چهار قسمت تقسیم بندی شده و بعد هر سال یک قسمت به طور کامل مورد بازدید قرار گرفت. طی بررسی مناطق استان جمع آوری گونه های دارویی در سالهای 74 تا 78 تعداد 70 گونه گیاه دارویی جمع آوری گردید. از این تعداد 32 گونه علفی, 17 گونه بوته ای, 12 گونه درختچه ای, 7 گونه درختی و 2 گونه غده ای است.

تنوع گسترده‌ای از گیاهان دارویی در منطقه تنگستان استان بوشهر وجود دارد که در مواردی از بیماری‌های گوناگون به کار برده می‌شوند که این کاربردها منطبق با طب سنتی رایج در ایران و یافته‌های علمی منتشر شده در مطبوعات بین‌المللی پزشکی می‌باشد. اما با این وجود در این منطقه شماری از گیاهان برای درمان بیماری‌هایی به کار برده می‌شود که ویژه این منطقه است و پژوهش پیرامون این گیاهان دارویی می‌تواند آغازگر راهی برای کشف داروهای جدید در عرصه درمان باشد.

هدف از این پژوهش شناخت گیاهان دارویی بوده‌است که به صورت سنتی در منطقه جنوب غربی کوه مند در شمال خلیج‌فارس، کاربرد دارویی دارند.

تنوع گسترده‌ای از گیاهان دارویی در منطقه باستانی توز در جلگه زیرراه دشتستان، با همان کاربردهای درمانی که در طب سنتی ایران رایج بوده وجود دارد ولی مردم این منطقه شماری از گیاهان را برای درمان بیماری‌هایی به کار می‌برند که ویژه این منطقه است و پژوهش پیرامون این گیاهان دارویی می‌تواند آغازگر راهی برای کشف داروهای جدید در عرصه درمان باشد.

هدف از این پژوهش شناخت گیاهان دارویی بوده است که در منطقه بندر گناوه بوشهر در شمال خلیج‌فارس، کاربرد سنتی دارند.

تنوع گسترده‌ای از گیاهان دارویی در منطقه کوه گیسکان استان بوشهر وجود دارد که در مواردی از بیماری‌های گوناگون به‌کار برده می‌شوند که این کاربردها منطبق با دانش پزشکی روز دنیا می‌باشد. اما با این وجود در این منطقه شماری از گیاهان برای درمان بیماری‌هایی به‌کار برده می‌شود که ویژه این منطقه است و پژوهش پیرامون این گیاهان دارویی می‌تواند آغازگر راهی برای کشف داروهای جدید در عرصه درمان باشد.

اتنوفارماکولوژی ابزاری نیرومند برای کشف داروهای جدید است که با رهیافتی میان رشته‌ای انجام می‌پذیرد. هدف این پژوهش شناخت گیاهان دارویی است که به‌صورت سنتی در منطقه‌ی رودخانه‌ی حلّه بوشهر در شمال خلیج فارس، کاربرد دارویی دارند ، می‌باشد.

این پژوهش با هدف معرفی فلور و تعیین اشکال زیستی گیاهان دارویی مراتع ارتفاعات هیر-نئورکه در 48 کیلومتری جنوب شرقی شهر اردبیل انجام گرفت است.

در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ اﺑﺘﺪا ﻓﻬﺮﺳﺖ گونه‌های دارویی ﺧﺎﻧﻮاده کاسنی ﺑه‌عنوان بزرگ‌ترین ﺗﯿﺮه گیاهی به روش کتابخانه ای تهیه گردیده است.

گوﻧﻪﻫﺎی گیاهی دارویی ﺑﺨﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮجهی از ﻓﻠﻮر اﯾﺮان را تشکیل می‌دﻫﻨﺪ و ﻧﻘﺶ ﻋﻤﺪه‌ای را در ﺗﺮکیب ﺟﻮاﻣﻊ گیاهی ﻣﺨﺘﻠﻒ اﯾﻔﺎء میﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.

توسعه پایدار بهره‌برداری از گیاهان دارویی،ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺷﻨﺎﺳﺎیی پایه‌های ژﻧﺘﯿکی،پراکنش ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎیی و شناخت پتانسیل‌های این منابع می‌باشد.

به کمک منابع علمی و انجام عملیات میدانی, گیاهان دارویی مراتع سبلان جمع آوری, شناسایی و با مشخص شدن فلور گونه‌های دارویی, فرم رویشی, قابلیت استفاده برای زنبور عسل و معطر بودن با تطبیق با منابع مورد بررسی قرار گرفت.

اﻣﺮوزه ﺑﺤﺚ ﺣﻔﻆ ذﺧﻴﺮه گاهﻫﺎی ژنتیکی گیاﻫﺎن داروﻳی در ﻋﺮﺻﻪﻫﺎی طبیعی یکی از مهمترین دﻏﺪﻏﻪﻫﺎی اﻛﻮﻟﻮژﻳﺴﺖﻫﺎ و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ذﻳﺮﺑﻂ می‌باشد، ﺣﻔـﻆ ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌـی وذﺧﺎﻳﺮ ژنتیکی گرانبها و ﺗﻨﻮع زیستی از آﻧﻬﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﻴـﺖ اﺳـﺖ.

بر اساس نتایج این پژوهش، تقریبا در بیشتر پارامترهای ارزیابی شده منطقه قزوین نسبت به سایر مناطق مورد بررسی، برتری نشان داد که شاید از مهمترین عوامل ایجاد کننده این تمایز بتوان به وجود صنایع تبدیلی گیاهان دارویی در این منطقه علاوه بر عوامل جغرافیایی اشاره کرد.

در استان قزوین گونه‌های گیاهی فراوانی پراکنش دارند که شناسایی آنها به عنوان منابع دارویی اهمیت دارد. این مطالعه به منظور شناسایی و تعیین میزان پراکنش گیاهان دارویی استان قزوین انجام شد.

طب گیاهی به‌عنوان یکی از روش‌های طب مکمل، از دیرباز مورد استفاده جوامع مختلف بوده است. مطالعات دو دهه اخیر حکایت از افزایش رو به رشد استفاده از گیاهان دارویی در دنیا دارد که گاهی بدون مشورت با پزشکان و بدون آگاهی از عوارض آن صورت می‌گیرد. این مطالعه با هدف تعیین وضعیت مصرف گیاهان دارویی در شهر قم و عوامل همراه آن صورت گرفت.

زعفران گیاهی است که نیاز آبی کمی داشته و در عین حال درجه حرارت‌های بالا و یا پایینی که در استان قم اتفاق می‌افتد را به خوبی تحمل می‌کند. در ضمن در مقابل شوری نیز تاحدی مقاوم است. با این تفاصیل می‌توان گفت که این گیاه قابلیت کشت در اکثر مناطق استان قم بجز مناطق شور (بخش قنوات) را دارد.

استان قم با مساحتی بالغ بر 1238000 هکتار و دارا بودن 4 کفه نمکی جزو مناطق شور کشور محسوب می شود. تحقیق حاضر به منظور شناخت ویژگی‌های اکولوژیک و خصوصیات رویشگاهی گونه‌های دارویی شورروی در مناطق شور استان صورت پذیرفته است.

نقشه راه توسعه گیاهان دارویی از جمله برنامه های پیش رو برای استفاده درست از این ظرفیت بسیار بزرگ در کشورمان می‌باشد که در این راستا باید سرمایه گذاری مدون و درستی انجام شود.

این تحقیق با هدف معرفی، طبقه‌بندی و تعیین نقاط پراکنش گونه‌های دارویی شهرستان اراک انجام گردید. با استفاده از مطالعات میدانی و مرور منابع معتبر فهرست گونه‌های دارویی شهرستان تهیه شد و اطلاعاتی از قبیل نام علمی، نام تیره، نام فارسی، مشخصات گیاه‌شناسی، نقاط پراکنش، ارتفاع رویشگاه و اندام مورد استفاده برای هریک از گیاهان دارویی ثبت گردید.

استان مرکزی به لحاظ قرار گرفتن در زاویه برخورد دو رشته کوه البرز و زاگرس دارای شرایط آب و هوایی متنوعی می‌باشد و همین امر موجب تنوع گیاهی بالایی در نقاط مختلف استان گردیده است. براساس مدارک مستند و مکتوب، تاکنون بیش از 1350 گونه گیاهی از سطح استان جمع‌آوری و در هرباریوم مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی نگهداری می‌شوند. حاصل این جمع‌آوری‌ها و تطبیق آنها با منابع مکتوب و اطلاعات دارویی خبرگان محلی و عطاریهای استان، بیش از 227 گونه گیاه دارویی را در سطح کل استان نشان داد.

گیاهان دارویی از ارزش و اهمیت خاصی در تامین بهداشت و سلامتی جوامع هم به لحاظ درمان و هم پیشگیری از بیماری‌ها برخوردار بوده و هستند. این بخش از منابع طبیعی قدمتی همپای بشر داشته و یکی از مهمترین منابع تامین غذایی و دارویی بشر در طول نسل ها بوده‌اند.

با توجه به شرایط اقلیمی، توپوگرافی و مورفولوژیكی، بافت اجتماعی و اهمیت دامداری و كشاورزی، پوشش گیاهی به عنوان یك عامل اقتصادی در منطقه محسوب می‌شود. در این پژوهش، گیاهان مرتعی و خوراكی منطقه چراغ ویس در استان كردستان بررسی و معرفی شده‌است.

گیاهان دارویی به عنوان یکی از مهمترین جاذبه‌های مراتع کوهستانی به شمار می‌آیند. حضور این دسته از گیاهان علاوه بر ارزش‌های حفاظتی فراوانی که در زیستگاه خود ایجاد می‌کنند, عاملی مهم در توسعه گردشگری است. در واقع در استان همدان 163 گونه گیاهی در 25 خانواده گیاهی شناسایی شدند.

جمع‌آوری و شناسایی گیاهان دارویی استان همدان از سال 1374 به مدت 5 سال در مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان همدان به اجرا درآمد. با استفاده از مطالعات میدانی و سود جستن از تجربه افراد آگاه و مطلع در زمینه طب سنتی و گیاه درمانی، گیاهان دارویی مناطق مختلف استان جمع‌آوری و شناسایی گردید .

در این بررسی، از مناطق مختلف استان همدان از گیاهان خودرو مختلف مشکوک به آلودگی قارچی نمونه‌برداری صورت گرفت. از 163 نمونه جمع‌آوری شده در مجموع 49 جدایه قارچ ناقص براساس نتایج به دست آمده از بررسی‌های ریخت‌شناسی و مولکولی مورد شناسایی قرار گرفت. بر این اساس، 13 گونه در شش جنس شناسایی شد.

طبیعت استان لرستان همواره مهد زیبایی‌ها بوده و گونه‌های گیاهی آن به عنوان یک منبع غذایی و دارویی مهم برای افراد ساکن این منطقه به شمار می‌رود. بر اساس گزارش مرکز تحقیقات کشاورزی استان لرستان تقریبا 300 گونه از گیاهان دارویی در این استان وجود دارد که به عنوان گیاهان خودرو و نیز کاشت شده از این استان بهره‌برداری می‌شوند.

از آنجا که برآیند فعالیت‌های مرتبط با صنعت گیاهان دارویی در راستای حفظ و ارتقاء سلامت جامعه قرار می گیرد، توجه به اهمیت وضعیت گیاهان دارویی موجود در عطاری ها، تعیین گونه‌های مختلف، میزان مصرف و مناطق عرضه کننده به عنوان اصلی ترین عوامل در بازار گیاهان دارویی، می تواند راهنمای خوبی برای برنامه ریزان و سیاست گذاران صنعت دارویی کشور و استان لرستان که یکی از مهمترین رویشگاه‌های این گیاهان در کشور است، باشد تا با برنامه ریزی مناسب علمی شاهد اصلاح فرهنگ مصرف گیاهان دارویی و از همه مهمتر ارتقاء سلامت در استان لرستان باشیم.

افزایش روز افزون مقاومت آنتی بیوتیک‌ها و عوارض جانبی آنها و استفاده بیش از حد نگهدارنده‌های غذایی شیمیایی که بعضی مشکوک به سرطان‌زایی هستند توجه به عصاره و داروهای گیاهی و مواد ضدمیکروبی طبیعی را بیشتر نموده‌است.

مطالعه فنولوژیک برای تنظیم برنامه‌های بهره‌برداری از گیاهان، میزان مواد مؤثر، جمع‌آوری بذرها، مبارزه با آفات گیاهی، جلوگیری از برداشتهای بی‌موقع، از بین‌ بردن گیاهان هرز و مهاجم، پرورش زنبور عسل‌ و شناخت‌ ارزش غذایی گونه‌های گیاهی در مراحل مختلف حیاتی حایز اهمیت فراوانی است‌. در این بررسی سه محل‌ در عرضها و نقاط مختلف ارتفاعی با تنوع گیاهی متفاوت در محدوده جغرافیایی استان هرمزگان بین 800 تا 1400 متر ارتفاع از سطح دریا برگزیده شدند. در هر رویشگاه فعالیتهای رویشی و زایشی گونه دارویی مورخوش (Zhumeria majdae) هر هفته یکبار در مدت 2 سال ثبت گردید.

توسعه اکوتوریسم و معرفی گیاهان دارویی و معطر ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺿﺮورت دارد ﺗﺎ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﻮﻟﻔﻪ‌های ﺗﻮﺳﻌﻪ اکوتوریسم ﺗﺎﺛﯿﺮگذار، در ﺟﻬﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﯾﻦ ﺻﻨﻌﺖ، اﯾﺠﺎد کار و رﻓﻊ ﻣﻌﻀل بیکاری در کشور و ﻣﻨﻄﻘﻪ گام ﻣﻮﺛﺮی ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد.

تنوع رویش گیاهان مختلف دارویی در طبیعت نواحی مختلف استان گلستان، حاکی از توان منابع محیطی همچون خاک و اقلیم این استان و نشان دهنده امکان تولید زراعی گیاهان دارویی می‌باشد. گونه‌های متعددی از گیاهان دارویی در استان گلستان شناسایی شده، اما تعداد بسیار کمی از آنها مورد ارزیابی زراعی قرار گرفته‌اند.

رویکرد ﺟﺪﯾﺪ ﻋﻠﻢ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ گیاﻫﺎن دارویی و ﻣﻮاد طبیعی ﺑﻪ ﺟﺎی اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎیی ﻣﺼﻨﻮعی، اﻫﻤﯿﺖ کشت و ﻓﺮآوری اﯾﻦ گیاﻫﺎن را روﺷﻦ میﺳﺎزد و ﺑﺎزگشت ﺑﻪ ﺳﻮی ﻃﺐ سنتی ﺳﺒﺐ ﺷﺪه که ﺑﯿﺶ از 80 درﺻﺪ ﺗﺤﻘﯿﻖ در مراکز ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت دارویی دﻧﯿﺎ ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد گیاهی و طبیعی ﻣﻌﻄﻮف ﺷﻮد. ﻫﺪف اﯾﻦ پژوﻫﺶ ﺷﻨﺎﺳﺎیی و ﻣﻌﺮفی گونهﻫﺎی دارویی ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺮاﺗﻊ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن گنبدکاووس می‌باشد.

گنبدکاووس به مساحت 450 هکتار در بخش شرقی واقع شده است. بررسی به عمل آمده نشان داد که در منطقه مورد مطالعه 125 آرایه گیاهی متعلق به 102 جنس و 36 خانواده وجود دارد.

گیاهان دارویی استان گلستان از تنوع قابل توجهی برخوردار هستند. بخش عمده‌ای از گیاهان اطراف ما را گیاهان دارویی تشکیل می‌دهند که در طب سنتی و مدرن برای درمان بیماری‌ها از آن‌ها استفاده می‌شود. استان گلستان نیز دارای طیف قابل توجهی از گونه‌های گیاهان دارویی است.

کارآفرینی اجتماعی یعنی شناسایی یک فرصت با استفاده بهینه از منابع جهت جذب استعدادهای یک جامعه به منظور رشد دانش و کمک به اقتصاد و تشویق جهت تغییر نگرش جامعه می‌باشد. استان گلستان با داشتن تنوع آب و هوایی دارای پوشش گیاهی متنوع می‌باشد بطوریکه که تاکنون 409 گونه از گیاهان دارویی متعلق به 95 تیره گیاهی در این منطقه شناسایی شده‌است. با توجه به پتانسیل رویش گیاهان دارویی در استان، کمیته راهبردی گیاهان دارویی در سال 1390 به منظور تعیین اولویت‌های کشت گیاهان دارویی در استان تشکیل گردید.

استفاده روزافزون زنبورداران از مراتع طبیعی منطقه خوش ییلاق، توجه این صنعت را به گیاهان خودرو شهدزا جلب کرده است. اهمیت اقتصادی و سنجش معیارهای بازاریابی عسل‌هاي موجود، براساس مواد و گیاهان مورد استفاده زنبورعسل می‌باشد. این مطالعه به منظور شناسایی گیاهان دارویی مورد استفاده زنبور عسل که قسمت عمده عسل تولیدی این منطقه از شهد این گیاهان تامین می‌شود، انجام گرفت. به همین منظور گیاهان دارویی مورد استفاده زنبور عسل در منطقه شناسایی و مورد تحلیل قرار گرفت.

در حوزه رحیم‌آباد گیاهان دارویی فراوانی مشاهده می‌گردد که به عنوان ذخایر ملی کشور محسوب شده، لذا توسعه و بهره‌برداری از آنها باید زیر نظر متخصصان و طبق یک برنامه‌ریزی صحیح انجام شود.

تعدادی از گونه‌های دارویی در شهرستان گرگان مورد شناسایی و بررسی قرار گرفت، از جمله صفاتی که در این تحقیق مورد ارزیابی قرار گرفت شامل: اسم علمی گونه، اسم فارسی، خانواده، اسم محلی، ارتفاع از سطح دریا، فرم رویشی گونه، وضعیت رویشگاه، اقلیم، شیب منطقه رویش، گیاهان همراه، شکل زیستی، قسمت‌های مورد استفاده گیاه، مورد مصرف و ترکیبات شاخص این گونه‌ها بود.

طی نمونه برداری‌های انجام شده در سال های 1376 تا 1385 در منطقه‌های مختلف استان گلستان، بر اساس جمع‌آوری پوره‌های سفید بالک‌ها از سطح برگ‌های گیاهان مختلف، بیست و چهار گونه سفیدبالک شناخته شده‌است.

در این تحقیق به بررسی تنوع گونه‌ای در مراتع کوهستانی چهارباغ واقع در جنوب گرگان, استان گلستان، پرداخته شده‌است.

شناسایی گیاهان دارویی و بویژه بررسی در خصوص مواد موثره بعنوان یکی از فعالیت‌های حوزه گیاهان دارویی می‌باشد به عبارت دیگر هر گیاه دارای مواد متابولیکی اولیه و ثانویه بوده که می‌تواند به‌عنوان یکی از مواد موثره در درمان بیماری‌ها موثر واقع شود که مطالعه مروری این مقاله بدنبال شناسایی و معرفی مواد موثر گیاهان حاشیه رودخانه اترك از منطقه کرند تا صوفیکم می‌باشد.

از آنجا که لازمه مدیریت پایدار مراتع شناخت رویشگاه گونه‌ها و عوامل محیطی مـؤثر بـر پـراکنش مکانی آنها می‌باشد و از طرفی شناسایی گیاهان مفید و دارویی و بهره‌برداری چندمنظوره از مراتع علاوه بر بازده اقتصادی برای مردم بومی، سلامت این اکوسیستم را در بـر خواهـد داشت؛ در مرتع کوهستانی اولنگاستان گلستان اثر مهمترین عوامل محیطی بر پراکنش گیاهان دارویی مورد بررسی قرار گرفت.